Maturity index of wheat

21/02/2019 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाच्या पिकाच्या परिपक्वतेची लक्षणे

  • दाणे कडक होतात आणि पेंढा पिवळ्या रंगाचा, कोरडा आणि ठिसुळ होतो तेव्हा कापणी केली जाते.
  • धान्यात सुमारे 15 टक्के आर्द्रता असताना कापणी केली जाते.
  • कापणीच्या वेळी ओंबी पिवळी झालेली असावी लागते.
  • गव्हाची पेरणी केल्यापासून 110-130 दिवसांनी कापणी केली जाते.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Management of Black Rust disease in Wheat

14/01/2019 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाच्या पिकातील काळ्या तांबेर्‍याचे नियंत्रण

  • ही बुरशी रोपांच्या पानांवर आणि खोडांवर लांबट,अंडाकृती में लाल-राखाडी डाग पाडते.
  • संक्रमणानंतर 10-20 दिवसांनी डाग दिसू लागतात.
  • काही दिवसांनी डाग फुटतात आणि त्यातून भुकटी बाहेर पडते.
  • हा रोग सिंचन, पाऊस आणि हवेच्या माध्यमातून संक्रमण करतो आणि इतर पिकांना हानी पोहोचवतो.
  • काळा तांबेरा इतर तांबेर्‍याहुन अधिक तापमानात म्हणजे 18 -30° से.ग्रे. तापमानात फैलावतो.

नियंत्रण-

  • तांबेर्‍याच्या नियंत्रणासाठी पीक चक्र अवलंबावे.
  • रोग प्रतिरोधक वाणे पेरावीत.
  • बीजसंस्करण केल्याने तांबेर्‍याचे चार आठवड्यांपर्यंत नियंत्रण होते आणि त्यानंतर उपचार करून त्याला दाबता येते.
  • एकच सक्रिय घटक असलेल्या बुरशींनाशकांचा पुन्हा पुन्हा वापर करू नये,
  • कासुगामीसिन 5% + कॉपर ऑक्सीक्लोरिड 45% डब्लू.पी. 320 ग्रॅम/एकर या प्रमाणात किंवा प्रोपिकोनाज़ोल 25% ई.सी.240 ग्रॅम/एकर या प्रमाणात फवारावे.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्यां पर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Management of Yellow Rust disease in Wheat

09/01/2019 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाच्या पिकावरील पिवळा तांबेरा रोगाचे नियंत्रण:- 

  • हा रोग बुरशीजन्य आहे.
  • नारिंगी-पिवळ्या रंगाचे जिवाणू या बुरशीचा रोगग्रस्त शेतातून निरोगी शेतात प्रसार करतात.
  • ही बुरशी पानांच्या शिरांच्या लांबीला समांतर पट्ट्यांमध्ये विकसित होते आणि लहान डाग पाडते.
  • हळूहळू डाग पानांच्या दोन्ही बाजूंवर पसरत जातात.
  • हे भुकटीने भरलेले डाग 10-14 दिवसात फुटतात.
  • या रोगाचा फैलाव अधिक थंड आणि दमट हवामानात सुमारे 10-15° से.ग्रे. तापमान असताना होतो.

नियंत्रण-

  • तांबेरा रोगाच्या नियंत्रणासाठी पीक चक्र अवलंबावे.
  • रोग प्रतिकारक वाणांची पेरणी करावी.
  • बीजसंस्करण किंवा उर्वरक उपचार करून पेरणीपासून चार आठवडेपर्यंत तांबेर्‍याला नियंत्रित करता येते आणि त्यानंतर औषधे वापरून त्याला दाबणे शक्य असते.
  • एकच सक्रिय घटक असलेली बुरशीनाशके पुन्हापुन्हा वापरू नयेत.
  • कासुगामीसिन 5% + कॉपर ऑक्सीक्लोरिड 45% डब्लू.पी. 320 ग्रॅम/एकर किंवा प्रोपिकोनाज़ोल 25% ई.सी.240 मिली /एकरची फवारणी करावी.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्यां पर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Irrigation Management of Wheat

02/01/2019 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाच्या पिकासाठी पाणी व्यवस्थापन:-

  • भरघोस पिकासाठी वेळेवर सिंचन करणे आवश्यक आहे.
  • पीक डेरेदार होण्याच्या वेळी आणि दाणे भरण्याच्या वेळी सिंचन करावे.
  • थंडीच्या मोसमात पाऊस झाल्यास सिंचन कमी करता येईल.
  • कृषि वैज्ञानिकांच्या सल्ल्यानुसार वेगाने वारे वाहत असताना सिंचन काहीवेळ थांबवावे.
  • कृषि वैज्ञानिकांचे असेही म्हणणे आहे की शेतात 12 तासांहुन जास्त वेळ पाणी साठू देऊ नये.
  • गव्हाच्या शेतातील पहिले सिंचन पेरणीनंतर सुमारे 25 दिवसांनी करावे.
  • दुसरे सिंचन सुमारे 60 दिवसांनी आणि तिसरे सिंचन सुमारे 80 दिवसांनी करावे.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्यां पर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Major Diseases and Their Control Measures of Wheat

30/10/2018 पर प्रकाशित किया गया

गव्हावरील प्रमुख रोग आणि त्यांचे नियंत्रण:-

गव्हावरील रोगांपैकी तांबेरा (रस्ट) हा प्रमुख रोग आहे. तांबेरा रोग पुढील तीन प्रकारचा असतो:  पिवळा तांबेरा, करडा तांबेरा आणि काळा तांबेरा.

पिवळा तांबेरा:- हा रोग पकसीनिया स्ट्रीफोर्मियस नावाच्या बुरशीमुळे होतो. ही बुरशी नारंगी-पिवळ्या रंगाच्या बीजाणुद्वारे निरोगी शेतात पसरते. हा तांबेरा पानांच्या शिरांच्या लांबील समांतर पट्ट्यांमध्ये विकसित होऊन पानावर लहान बारीक डाग पडतात. हळूहळू तो पानाच्या दोन्ही बाजूंवर पसरतो.

अनुकूल परिस्थिती:- हा रोग अधिक थंड आणि दमट हवामानात 10-15° से.ग्रे. तापमान असताना पसरतो.  यामध्ये पानावरील पावडरी डाग 10-14 दिवसात फुटतात आणि हवा, पाऊस, सिंचन अशा वेगवेगळ्या माध्यमातून त्यांचे संक्रमण होते. त्याने गव्हाच्या उत्पादनात जवळपास 25% हानी होते.

करडा तांबेरा:- हा रोग पकसीनिया ट्रीटीसीनिया नावाच्या बुरशीने होतो. ही बुरशी पानांच्या वरील बाजूवर सुरू होऊन खोडांवर पसरते आणि लाल-नारंगी रंगाचे डाग पाडते. हे डाग 1.5 एम.एम. आकाराचे अंडाकृती असतात.

अनुकूल परिस्थिती:- 15 -20° से.ग्रे. तापमान असताना या रोगाचा फैलाव होतो. त्याचे बीजाणु हवा, पाऊस, सिंचन अशा वेगवेगळ्या माध्यमातून त्यांचे संक्रमण करतात. त्याची लक्षणे 10-14 दिवसात आढळून येतात.

काळा तांबेरा:- हा रोग पकसीनिया ग्रेमिनिस नावाच्या बुरशीमुळे होतो. हा रोग बाजरीच्या पिकाचीही हानी करतो. ही बुरशी रोपाची पाने आणि खोडांवर लांब, अंडाकृती आकाराचे लालसर करडे डाग पाडते. काही दिवसात हे डाग फुटतात आणि त्यातून भुकटी निघते. ती हवा, पाऊस, सिंचन अशा वेगवेगळ्या माध्यमातून संक्रमित होते आणि पिकाला हानी पोहोचवते.

अनुकूल परिस्थिती:- काळा तांबेरा इतर तांबेर्‍याच्या तुलनेत अधिक तापमानात म्हणजे 18 -30° से.ग्रे.वर फैलावतो. बियाण्यातील आर्द्रता (दव, पाऊस किंवा सिंचन) याची त्यासाठी आवश्यकता असते आणि सुमारे सहा तासात त्याचे पिकात संक्रमण होते. संक्रमणानंतर 10-20 दिवसांनी डाग दिसू लागतात.

नियंत्रण:-

  • तांबेरा रोगाच्या नियंत्रणासाठी पीक चक्र अवलंबावे.
  • रोग प्रतिरोधक वाणे पेरावीत.
  • बियाणे किंवा उर्वरक यांनी संस्करण केल्यास पेरणीपासून चार आठवडे तांबेरा नियंत्रित होतो. त्यानंतर औषध देता येते.
  • एकच सक्रिय घटक असलेली बुरशीनाशके पुन्हा पुन्हा वापरू नये.
  • कासुगामीसिन 5%+कॉपर ऑक्सीक्लोरिड 45% डब्लू.पी. 320 ग्रॅम/एकर किंवा प्रोपिकोनाज़ोल 25% ई.सी.240 ग्रॅम/एकर फवारावे.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्यां पर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Nutrient Management in Wheat

02/10/2018 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाच्या पिकासाठी पोषक तत्वांचे व्यवस्थापन

गव्हाच्या पिकासाठी पोषक तत्वांचे व्यवस्थापन:- गव्हाच्या पिकासाठी पोषक तत्वांचे व्यवस्थापन अत्यंत महत्वाचे असते. मातीतील पोषक तत्वांबाबत माहिती मिळवण्यासाठी मृदा परीक्षण आवश्यक असते. मृदा परीक्षणाच्या आधारे पोषक तत्वांच्या व्यवस्थापनासाठी रणनीती बनवली जाते –

  • उत्तम प्रतीचे शेणखत किंवा कम्पोस्ट खत 15-20 टन/हे. या प्रमाणात दर 2 वर्षांनी मातीत मिसळावे.
  • शेणखत घातल्याने मातीची संरचना सुधारते आणि उत्पादन वाढते.
  • गव्हाच्या पिकासाठी 88  कि.ग्रॅ. यूरिया, 160 कि.ग्रॅ, सिंगल सुपर फॉस्फेट आणि 40 कि.ग्रॅ. म्युरेट ऑफ़ पोटाश प्रति एकर या प्रमाणात वापरावे.
  • युरियाचा वापर तीन भागात पुढीलप्रमाणे करावा:
    1.)  44  कि.ग्रॅ. यूरियाची मात्रा पेरणीच्या वेळी द्यावी.
    2.) उरलेल्यापैकी 22 कि. ग्रॅ. पहिल्या सिंचनापूर्वी द्यावी.
    3.) उरलेली 22 कि. ग्रॅ. दुसर्‍या सिंचनाच्या वेळी द्यावी.
  • सिंचन अंशता असल्यास आणि जास्तीत जास्त दोन वेळा सिंचन होणार असल्यास यूरिया @ 175, सुपर सिंगल फॉस्फेट@ 250 आणि म्युरेट ऑफ़ पोटाश @ 35-40 कि. ग्रॅ प्रति हेक्टर द्यावे.
    सिंचन उपलब्ध नसल्यास नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटाशची पूर्ण मात्र द्यावी.
  • गव्हाची पेरणी मध्य डिसेंबरमध्ये करणार असल्यास नत्राची मात्रा 25 टक्के घटवावी.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्यां पर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Soil Preparation and Sowing Time for Wheat

27/09/2018 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाच्या पिकासाठी शेताची मशागत आणि पेरणीसाठी सुयोग्य वेळ:-

  • उन्हाळ्यात नांगरणी करावी.
  • तीन वर्षातून एकदा खोल नांगरणी करावी.
  • 2 -3 वेळा कल्टिव्हेटर वापरुन शेताला सपाट करावे.
  • पेरणीसाठी सुयोग्य वेळ
  • असिंचित:- ऑक्टोबर महिन्याचा मध्य ते नोव्हेंबर महिन्याचा पहिला आठवडा
  • अर्धसिंचित:- नोव्हेंबर महिन्याचा पहिला पंधरवडा
  • सिंचित (वेळेवर):- नोव्हेंबर महिन्याचा दुसरा पंधरवडा
  • सिंचित (उशिरा):- डिसेंबर महिन्याचा दुसरा आठवडा

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्यां पर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Storage of Wheat

09/02/2018 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाची साठवण:-

  • सुरक्षित साठवणुकीसाठी दाण्यांमध्ये 10-12% हून अधिक आर्द्रता नसावी.
  • साठवणुकीपूर्वी भांडार आणि खोल्यांची साफसफाई करून भिंती आणि फरशीवर मॅलाथियान 50%  चे द्रावण 3 लीटर प्रति 100 वर्गमीटर या प्रमाणात फवारावे.
  • ढाण्याला पेटी, भांडार किंवा खोलीत ठेवल्यावर बंद करण्यापूर्वी प्रत्येक टनमागे 3 अ‍ॅल्युमिनियम फॉस्फाइड 3 ग्रॅमच्या दोन गोळ्या ठेवाव्यात.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Suitable Climate for Wheat

12/10/2017 पर प्रकाशित किया गया

गव्हासाठी सुयोग्य वातावरण:-

गहू हे पीक मुख्यता थंड आणि कोरड्या हवेत घेतले जाते. त्यामुळे पेरणीच्या वेळी 20 ते 22 डि. से., वाढीच्या कालावधीत 25 डि. से. आणि पक्वतेच्या वेळी 14 ते 15 डि. से. तापमान सर्वोत्तम असते.

तापमान जास्त असल्यास पीक लवकर पक्व होते आणि उत्पादन घटते. धुक्यामुळे पिकाचे बरेच नुकसान होते. मोड येण्याच्या वेळी धुके पडल्यास बियाणे रुजण्याची शक्ती गमावते आणि  त्याचा विकास थांबतो.

दिवस लहान असताना पाने आणि ओंब्यांची वाढ अधिक होते तर दिवस मोठा असताना मोड येण्यास सुरुवात होते. वार्षिक 60-100 से. मी. पर्जन्यमान असलेला भाग गव्हाच्या शेतीसाठी उत्तम असतो.

रोपांच्या वाढीसाठी वातावरणात 50-60 टक्के आर्द्रता असणे उपयुक्त असते. हिवाळ्यातील थंडीचे आणि उन्हाळ्यातील उष्णतेचे दिवस गव्हाच्या पिकासाठी उपयुक्त समजले जातात.

पोस्टला पसंती दर्शवण्यासाठी खाली दिलेले लाईक बटन दाबा आणि शेअर बटन दाबून इतर शेतकर्‍यांशी माहितीचे आदानप्रदान करा.

Share

Seed treatment of wheat

10/10/2017 पर प्रकाशित किया गया

गव्हाचे बीजसंस्करण:-

मूळ कूज, लांब काणी, गोसावी काणी अशा जिवाणूजन्य रोगांचा प्रतिकार करण्यासाठी पेरणीपुर्वी गव्हाच्या बियाण्याला कार्बोक्सिन 37.5% + थायरम 37.5% किंवा कार्बेन्डाजिम 12% + मेनकोझेब 63% 2.5 ग्रॅम प्रति किलो बियाणे किंवा टेबुकोनाज़ोल DS 1 ग्रॅम प्रति किलो बियाणे वापरुन बीजसंस्करण करावे.

उधईपासून बचाव करण्यासाठी लिए क्लोरोपायरीफास 4 मिली प्रति किलो बियाणे वापरुन बीजसंस्करण करावे.

पोस्टला पसंती दर्शवण्यासाठी खाली दिलेले लाईक बटन दाबा आणि शेअर बटन दाबून इतर शेतकर्‍यांशी माहितीचे आदानप्रदान करा.

Share