- पेरणीसाठी निरोगी बियाणे वापरावे.
- पेरणीपूर्वी शिफारस केलेली बुरशीनाशके वापरुन बिज प्रक्रिया करावी.
- नर्सरी सतत एकाच शेतात घेणे टाळावे.
- नर्सरीमधील मातीवर कार्बन्डाझिम 5 ग्रॅ/ चौ फुट वापरावे आणि दर आठवड्याला कार्बन्डाझिम 5 ग्रॅ/ 1 लीटर पाणी याप्रमाणे फवारावे.
- उन्हाळी पेरणी करण्यापूर्वी वाफ्यावर 250 गेजचे पॉलिथिन अंथरून सूर्यप्रकाशाने वाफ्याला 30 दिवस संस्कारित करावे.
- ट्रायकोडर्मा जैविक औषधाचा @ 500 ग्रॅ/ एकर केल्याने आद्रगलन (मर रोग) प्रभावीपणे रोखता येते.
दुधी भोपळा आणि दोडका शेतामध्ये जमिनीची तयारी करताना करायचे खत व्यवस्थापन
- पेरणी साठी जमिनीची तयारी करताना एकरी 8/10 टन सेंद्रिय खत घालावे.
- नांगरणी करताना 30 किलो युरिया (नत्र), 70 किलो सुपर फॉस्फेट (स्फुरद), आणि 35 किलो म्युरेट ऑफ पोटाश (पालाश) घालावे.
- युरियाची (नत्राची) उरलेली 30 किलो मात्रा रोपांना 8-10 पाने फुटल्यावर आणि पीक फुलोर्यावर येताना अशा दोन वेळा विभागून द्यावी.
काही महत्त्वाची आंतरपिके
अनु. क्र. | मुख्य पीक | आंतरपीक | |
1. | सोयाबीन | मका, तूर |
|
2. | भेंडी | कोथिंबीर, पालक | |
3. | कापूस | शेंगदाणे, हरबरा, काळा हरबरा, मका | |
4. | मिरची | मुळा, गाजर | |
5. | आंबे | कांदा, हळद |
Share
कंद फुटण्याच्या विकृतीचे नियंत्रण
- कंद फुटणे रोखण्यासाठी सिंचन आणि खाते व उर्वरकांचा वापर एकसमान करावा.
- संथ गतीने वाढणार्या वाणांचा वापर केल्याने कंद फुटण्याचे प्रमाण रोखले जाऊ शकते.
- 00:00:50@ 1KG/ एकर फवारावे.
कांद्याचे कंद फुटण्याची शारीरिक विकृती – निदान आणि कारणे
- कांद्याच्या शेतातील असमान सिंचनामुळे ही विकृती उद्भवण्याची शक्यता वाढते.
- शेतात अतिरिक्त सिंचन केल्यानंतर माती पूर्णपणे कोरडी होऊ दिली आणि त्यानंतर पुन्हा प्रमाणाबाहेर सिंचन केल्यास कंद फुटण्याचे प्रमाण वाढते.
- कंद फुटणे अनेकदा कंदातील किडीशी संबंधित असते.
- कंद तळाच्या बाजूने सडणे हे या रोगाचे पहिले आढळून येणारे लक्षण असते.
- कंदाच्या तळाच्या बाजूने फुटलेल्या भागातून अनेक लहान दुय्यम कंद वाढलेले अनेकदा आढळून येतात.
सिंचनाचा वापर करून कलिंगडाचे उत्पादन कसे वाढवावे
- कलिंगड सिंचनाला उत्तम प्रतिसाद देते पण त्याला पाणी साचलेले सोसत नाही.
- हे सर्वसाधारण उन्हाळी पीक असून त्यासाठी सिंचनाची वारंवारिता महत्वाची असते.
- पिकाला 3-5 दिवसांनी सिंचन करावे.
- फुलोऱ्यापूर्वी, फुलोऱ्याच्या वेळी आणि फळाच्या विकासाच्या अवस्थेत मातीतील आद्रतेच्या अभावाने आलेल्या ताणाने उत्पादन लक्षणीयरीत्या घटते.
- परिपक्वतेच्या वेळी सिंचन थांबवावे अन्यथा फळांची गुणवत्ता घसरते आणि फळे तडकण्याचे प्रमाण वाढते.
कलिंगडाचे काही महत्वाचे वाण
अनु. क्र. | वाणाचे नाव | फळाचा आकार | फळाचे वजन (किग्रॅ) | कालावधी
(दिवस) |
फळाचा रंग |
1. | सागर किंग | अंडाकार | 3-5 | 60 – 70 | गडद काळी साल आणि लाल गर |
2. | सागर किंग प्लस | अंडाकार | 3-5 | 60 – 70 | गडद काळी साल आणि लाल गर |
2. | काजल | अंडाकार | 3- 3.5 | 60 – 70 | गडद हिरवी साल आणि गुलाबी गर |
4. | 2208 | अंडाकार | 2-4 | 70 – 80 | गडद काळी साल आणि लाल गर |
कलिंगडाच्या लागवडीसाठी जमिनीची मशागत
- कलिंगडाची लागवड अनेक प्रकारच्या मातीत करता येते पण त्यासाठी हलकी, रेताड, पाण्याचा सहज निचरा होणारी सुपीक लोम माती उत्तम असते.
- पेरणीपूर्वी मातीत भरपूर प्रमाणात कंपोस्ट खत मिसळावे आणि उत्तम मिसळावे.
- खोलवर नांगरणी करून आणि कुदळणी करून आणि इतर रोपांचा कचरा काढून शेत नीट तयार करावे.
- दक्षिणेच्या बाजूला किंचित उतार ठेवणे उत्तम.
- शेतातील माती नीट पालटून आणि समपातळीत आणून 2 मीटर अंतरावर सऱ्या पाडाव्यात.
कलिंगड पेरणीसाठी योग्य वेळ
- नोव्हेंबर ते मार्च हा काळ कलिंगडाच्या पेरणीसाठी उत्तम असतो.
- नोव्हेंबर ते डिसेंबर या काळात पेरणी केल्यावर रोपाला गोठण्यापासून संरक्षण द्यावे लागते. त्यामुळे बहुतेक पेरणी जानेवारी ते मार्च या काळात केली जाते.
- डोंगराळ भागात कलिंगडाची पेरणी मार्च ते एप्रिलमध्ये केली जाते.
मोहरीवरील रंगीत भुंग्यांचे नियंत्रण
- खोल नांगरणीने रंगीत भुंग्यांची अंडी नष्ट होतात
- हल्ला टाळण्यासाठी लवकर पेरणी करणे आवश्यक असते
- हल्ल्याची तीव्रता कमी करण्यासाठी पेरणीनंतर चार आठवडे पिकाला सिंचन करावे
- थियामेथोक्साम 25 % डब्ल्यूपी (एव्हिडन्ट/ अरेव्हा) @ 300 ग्रॅ/ एकर फवारावे किंवा
- एसफेट 75% एसपी (एसमेन) फवारावे किंवा
- बायफेनथरीन (क्लीनटॉप/ मार्कर) @ 300 मिली/ एकर फवारावे