कापूस पिकामध्ये हिरव्या तेलाची समस्या आणि नियंत्रणाचे उपाय

Jassid problem and control measures in cotton crop

नुकसानीची लक्षणे –

या किटकांचे शिशु आणि प्रौढ दोघेही पिकाचे नुकसान करतात. यासोबतच हे कीटक वनस्पतींचे देठ, पाने आणि फुले यांचे रस शोषून झाडांच्या वाढीस प्रतिबंध करतात, त्यामुळे झाडे कमकुवत, लहान व बौने राहतात व उत्पादनात घट येते व या किडीने रस शोषल्याने पाने आकुंचन पावतात व जास्त प्रादुर्भाव होऊन झाड मरते.

नियंत्रणाचे उपाय –

शेतकरी बंधू, कीटकांच्या प्रादुर्भावाची तक्रार करण्यासाठी, पिवळे चिपचिपे ट्रैप (येलो स्टिकी ट्रैप) 8 ते 10 प्रती एकर या दराने शेतामध्ये स्थापन करा. 

जैविक नियंत्रणासाठी, ब्रिगेड बी (बवेरिया बेसियाना 1.15% डब्ल्यूबी) 1 किग्रॅ/एकर 150 – 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.

या किटकांच्या नियंत्रणासाठी, मीडिया (इमिडाक्लोप्रिड 17.8% एसएल) 50 मिली किंवा थियामिथोक्साम 25% डब्ल्यूजी 40 ग्रॅम किंवा लांसर गोल्ड (ऐसीफेट 50% + इमिडाक्लोप्रिड 1.8% एसपी) 400 ग्रॅम + (सिलिको मैक्स) 50 मिली प्रती एकर 150 – 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.

Share

जाणून घ्या,मका पिकामध्ये ट्राई डिसोल्व मैक्स वापरण्याचे फायदे आणि पद्धत

Tri Dissolve Max in maize crop

ट्राई डिसॉल्व मैक्समध्ये पोषक तत्वांची संघटना असते, यामध्ये कार्बनिक पदार्थ आणि सूक्ष्म पोषक तत्वे देखील वापरले जातात. जे की, पिकांच्या वाढीसाठी आवश्यक असते. यासोबतच डिसॉल्व मैक्स (ह्यूमिक एसिड, जैविक कार्बन, समुद्री शैवाल, कैल्शियम, मैग्नीशियम,बोरॉन, मॉलिब्डेनम) वापरले जातात.

मका पिकामध्ये ट्राई डिसोल्व मैक्स वापरण्याचे फायदे :

  • हे निरोगी आणि वनस्पतिजन्य पिकांच्या वाढीस प्रोत्साहन देते.

  • मुळांच्या विकासास मदत करते.

  • त्यामुळे जमिनीतील विविध पोषक घटकांचे प्रमाणही वाढते.

वापरण्याची पद्धत :

मातीचा वापर : ट्राई डिसॉल्व मैक्स 400 ग्रॅम प्रती एकर या दराने पसरवा. 

फवारणी : ट्राई डिसॉल्व मैक्स 200 ग्रॅम 150 ते 200 लिटर पाण्यात प्रति एकर दराने फवारणी करावी.

Share

पिकांमध्ये पांढर्‍या ग्रब किडीचा प्रादुर्भाव

White grub pest outbreak in crops
  • पांढर्‍या ग्रब्सची ओळख – पांढर्‍या ग्रब्स हे पांढर्‍या रंगाचे कीटक आहेत जे हिवाळ्यात सुप्तावस्थेत ग्रब म्हणून शेतात राहतात.

  • नुकसानीची चिन्हे – सहसा सुरुवातीच्या टप्प्यात ते मुळांना नुकसान पोहोचवतात. झाडावर पांढर्‍या ग्रब्सची लक्षणे दिसू शकतात, जसे की झाड किंवा रोप कोमेजणे, झाडाची वाढ आणि नंतर झाडाचा मृत्यू होणे हे त्याचे मुख्य लक्षण आहे.

  • व्यवस्थापन – या किडीच्या नियंत्रणासाठी जून महिन्यात आणि जुलैच्या पहिल्या आठवड्यात. मेटाराईजियम स्पीसिस [कालीचक्र] 2 किलो + 50-75 किलो एफ वाय एम/ शेणखत/कंपोस्ट प्रति एकर रिकाम्या शेतात फवारणी करा किंवा पांढर्‍या ग्रबच्या नियंत्रणासाठी रासायनिक प्रक्रिया देखील केली जाऊ शकते.

  • यासाठी फेनप्रोपाथ्रिन 10% ईसी [डेनिटोल] 500 मिली/एकर, क्लोथियानिडिन 50.00% डब्ल्यूजी (डेनटोटसु) 100 ग्रॅम/एकर या दराने मातीमध्ये मिसळून वापर करावा.

Share

मुख्य खेत में रोपाई के पहले जरूर करें प्याज के पौध का उपचार

onion seedlings
  • प्याज की पौध की मुख्य खेत में रोपाई के लिए सबसे पहले स्वस्थ पौध का चयन करें एवं 12 से 14 सेमी लंबी या नर्सरी में बुवाई के 5-6 सप्ताह पुरानी पौध की हीं रोपाई करें।

  • कभी कभी प्याज के पौध.. मिट्टी, जलवायु और सिंचाई के आधार पर 6-7 सप्ताह में भी रोपाई के योग्य हो जाते हैं।

  • बहरहाल रोपाई के पूर्व प्याज की पौध की जड़ों को राइजोकेअर (ट्राइकोडर्मा विरिडी 1.0 % डब्ल्यूपी) @ 2.5 ग्राम या स्प्रिंट (कार्बेन्डाजिम 25%+ मैनकोजेब 50% डब्ल्यूएस) @ 3 ग्राम प्रति लीटर पानी के हिसाब से तैयार घोल में 10 मिनट तक डूबा कर रखें।

  • इससे प्रारंभिक अवस्था में आने वाले रोग जैसे- आद्र गलन, जड़ गलन से फसल को बचाया जा सकता है।

महत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।

Share

मिरची पिकामध्ये चिनोफोरा ब्लाइट रोगाची ओळख आणि प्रतिबंधात्मक उपाय योजना

choanephora blight disease

मिरची पिकामध्ये या रोगाचे मुख्य कारण चिनोफोरा कुकुर्बिटारम हे आहे. या रोगाची बुरशी साधारणपणे झाडाच्या वरच्या भागातील फुले, पाने, नवीन फांद्या आणि फळांना संक्रमित करते. सुरुवातीच्या अवस्थेत, पानावर पाण्याने भिजलेले भाग विकसित होतात. प्रभावित फांदी सुकते आणि लटकते आणि अधिक संसर्गामध्ये फळे ही तपकिरी ते काळ्या रंगाची होतात आणि संक्रमित भागावर बुरशीचा थर दिसून येतो.

जैविक व्यवस्थापन – कॉम्बैट (ट्रायकोडर्मा विरिडी 500 ग्रॅम किंवा मोनास कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरोसेंस 1% डब्ल्यूपी) 500 ग्रॅम प्रती एकर या दराने वापर करावा.

Share

मिरची पिकामध्ये फ्यूजेरियम विल्टची लक्षणे आणि प्रतिबंधात्मक उपाय

Fusarium wilt disease

मिरची पिकामध्ये फ्यूजेरियम विल्ट हा एक सामान्य रोग आहे. या प्रकारचे बियाणे हे मातीजन्य रोग आहे, प्रभावित झाडे अचानक कोमेजून जातात आणि हळूहळू सुकतात. अशी झाडे हाताने ओढल्यावर सहज उपटतात. फ्यूजेरियम विल्टमुळे रोगट झाडांची मुळे आतून तपकिरी व काळी पडतात. रोगग्रस्त झाडे कापली असता ऊती काळी दिसतात. झाडांची पाने कोमेजून खाली पडतात. हा रोग हवा व जमिनीतील अति आर्द्रता व उष्णतेमुळे व सिंचनाद्वारे ओलावा उपलब्ध न झाल्याने वाढतो.

जैविक व्यवस्थापन –

  • कॉम्बैट (ट्रायकोडर्मा विरिडी 500 ग्रॅम किंवा मोनास कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरोसेंस 1% डब्ल्यूपी) 500 ग्रॅम प्रती एकर या दराने वापर करावा. 

उत्पादन संदर्भ- तमिळनाडू कृषी विद्यापीठानुसार –

  • 2 किलो कॉम्बैट (ट्राइकोडर्मा विरिडी) फॉर्म्युलेशनला 50 किलो शेणखतामध्ये चांगले मिसळा त्यानंतर त्यावर पाणी शिंपडा आणि एका पातळ पॉलिथीन शीटने झाकून ठेवा. 15 दिवसांनंतर जेव्हा ढेरवरती माय सेलियाची वाढ दिसून आली की, त्या मिश्रणाचे एक एकर या क्षेत्रामध्ये वापर करावा.

Share

बुआई से पहले जरूर करें गेहूँ के बीजों का उपचार

seed treatment in wheat
  • गेहूँ के बीजों का उपचार करके बुआई करने पर यह पौधों को मिट्टी और बीज जनित रोग जैसे स्मट, बंट रोग से बचाता है।

  • यह उपचार जड़ माहु के आक्रमण से भी बचाव करता है और फसल को स्वस्थ रखता है। 

  • इस प्रक्रिया को करने से बीज ख़राब नहीं होते हैं, जिससे अधिक बीज का अंकुरण होता है और स्वस्थ पौधों का विकास होता है। 

  • बीज उपचार करने से कृषि लागत कम आती है एवं उत्पादन में वृद्धि होती है। 

महत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।

Share

भिंडी के लिए खेत की तैयारी एवं पोषक तत्व प्रबंधन

Nutrient management for okra

पौधो की अच्छी अंकुरण एवं जड़ विकास के लिए, मिट्टी का भुरभुरा होना आवश्यक है। पिछली फसल की कटाई के बाद एक जुताई मिट्टी पलटने वाले हल से करें एवं इसके बाद गोबर की खाद 4 टन + स्पीड कम्पोस्ट 4 किग्रा प्रति एकड़ के हिसाब से खेत में समान रूप से भुरकाव करें तथा 2-3 जुताई हैरो की सहायता से करें। अगर मिट्टी में नमी कम हो तो पहले पलेवा करें फिर खेत की तैयारी करें और आखिरी में पाटा चलाकर खेत समतल बना लें। 

पोषक तत्व प्रबंधन 

फसल बुवाई के समय या बुवाई के 25 दिन के अंदर, डीएपी 75 किलोग्राम + एमओपी 30 किलोग्राम + ट्राई कोट मैक्स (जैविक कार्बन 3%, ह्यूमिक, फुल्विक, जैविक पोषक तत्वों का एक मिश्रण) @ 4 किलोग्राम + टीबी 3 (नाइट्रोजन स्थिरीकरण बैक्टीरिया, फास्फेट घुलनशील बैक्टीरिया, और पोटेशियम गतिशील बैक्टीरिया) @ 3 किलोग्राम + ताबा जी (जिंक घुलनशील बैक्टीरिया) @ 4 किलोग्राम + नीम केक 50 किलोग्राम + एग्रोमीन ((जिंक, आयरन, मैग्नीज, कॉपर, बोरॉन और मोलिब्डेनम) @ 5 किलोग्राम + मैग्नीशियम सल्फेट @ 5 किलोग्राम इन सभी को आपस में मिलाकर एक एकड़ के हिसाब से समान रूप से भुरकाव करें।

महत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।

Share

चने की फसल में उकठा रोग की पहचान व बचाव के उपाय

Fusarium wilt in gram crops

रोग की पहचान:- चने की फसल में यह फफूंद जनित रोग सबसे विनाशकारी साबित होता है। यह रोग किसी भी अवस्था में फसल को प्रभावित कर सकता है। इस रोग के चलते पत्तियां नीचे से ऊपर की ओर पीली और भूरी पड़ जाती हैं। अंत में पौधा मुरझाकर सूख जाता है।

तने को चीर कर देखने से आंतरिक उत्तक भूरे रंग का दिखाई देता है, जिस कारण से पोषक तत्व एवं पानी पौधों के सभी भाग तक नहीं पहुँच पाता है और पौधे मरने लगते हैं। पौधों को उखाड़ कर देखने पर कॉलर एवं जड़ क्षेत्र गहरा भूरा या काला रंग का दिखाई देता है। 

रोकथाम के उपाय:- इस रोग से बचने के लिए बुवाई के समय कॉम्बैट (ट्राइकोडर्मा विरिडी 1.0% डब्ल्यू.पी.) @ 10 ग्राम प्रति किग्रा बीज के हिसाब से उपचारित करके बोना चाहिए एवं अभी इसकी रोकथाम के लिए कॉम्बैट (ट्राइकोडर्मा विरिडी 1.0% डब्ल्यू.पी.) @ 1 किग्रा प्रति एकड़ के हिसाब से मिट्टी में समान रूप से भुरकाव कर हल्की सिंचाई करें।

महत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।

Share

मिरची पिकामध्ये कॉलर रॉटची समस्या आणि त्यावर प्रतिबंधात्मक उपाय

Problem and prevention of collar rot in chilli crops

या रोगाचा प्रादुर्भाव अतिवृष्टीनंतर कडक सूर्यप्रकाश असताना होतो. बुरशी प्रथम स्टेम आणि रूटमधील कॉलरला संक्रमित करते, त्यामुळे मातीच्या सभोवतालच्या कॉलरवर पांढरा बुरशी आणि काळा साचा तयार होतो आणि स्टेम टिश्यू हलका तपकिरी आणि मऊ होतो. आणि हळुहळु क्षीण व्हायला लागते. अनुकूल परिस्थितीत, त्याचा इतर भागांवरही परिणाम होऊ शकतो. हे वनस्पतीच्या ऊतींवर वेगाने वाढते. या रोगामुळे पीक कोमेजून मरते.

प्रतिबंधात्मक उपाय

या रोगाच्या नियंत्रणासाठी, मोनास कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरेसेंस 1.0% डब्ल्यूपी) 500 ग्रॅम +  कॉम्बैट (ट्राईकोडरमा विरिडी 1.0% डब्ल्यूपी) 500 ग्रॅम प्रती एकर या दराने जड असणाऱ्या क्षेत्रामध्ये ड्रेंचिंग करा.

Share