टोमॅटो पिकामध्ये सेप्टोरिया पानांवरील डागांची समस्या आणि नियंत्रण
भात पिकातील गॉल मिज किडीच्या नुकसानीची लक्षणे आणि नियंत्रण उपाय
प्रिय शेतकरी, या किडीमुळे भात पिकाच्या उत्पादनात 25 ते 30 टक्के किंवा त्याहून अधिक घट दिसून आली आहे. या किडीचे अळी नवीन गुच्छाचा वरचा भाग खाऊन आत प्रवेश करतात आणि गुठळ्याच्या पायथ्याशी एक ढेकूळ तयार होते जी नंतर गोल पाईपचे रूप धारण करते. त्याद्वारे “कांद्याचे पान” किंवा “सिल्व्हर-शूट” सारखा पोंगा तयार होतो. बाधित क्लस्टरमध्ये भात दिसत नाही.
नियंत्रणाचे उपाय –
या किडीच्या नियंत्रणासाठी थियानोवा 25 40 ग्रॅम + सिलीकोमॅक्स 50 मिली प्रति एकर 150 ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. किंवा जमिनीवर फुरी (कार्बोफुरन 3% सीजी) 10 किलो प्रति एकर दराने शिंपडा.
Shareमका पिकामध्ये लीफ ब्लाइट समस्या आणि प्रतिबंधात्मक उपाय
लीफ ब्लाइट (पानावर होणारा रोग) – हा मका पिकावरील प्रमुख रोग आहे. या रोगाची लक्षणे पानांवर दिसतात. पानांच्या शिराच्या मध्यभागी पिवळसर तपकिरी लंबवर्तुळाकार ठिपके तयार होतात, जे नंतर लांबीचे चौरस बनतात. त्यामुळे पाने जळलेली दिसतात. त्यामुळे सर्व पाने जळलेली दिसतात.
प्रतिबंधात्मक उपाय – जैविक व्यवस्थापन : – कॉम्बैट (ट्रायकोडर्मा विरिडी 500 ग्रॅम किंवा मोनास-कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरोसेंस 1% डब्ल्यूपी) 500 ग्रॅम प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
याच्या प्रतिबंधासाठी, एम 45 (मैंकोजेब 75% डब्ल्यूपी) 700 ग्रॅम किंवा कर्मानोवा (कार्बेन्डाजिम 12%+ मैनकोजेब 63% डब्ल्यूपी) 400 ग्रॅम किंवा गोडीवा सुपर (एज़ोक्सिस्ट्रोबिन 18.2% + डाइफेनोकोनाज़ोल 11.4% एससी) 200 मिली + सिलिकोमैक्स 50 मिली, प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
Shareसोयाबीन पिकामध्ये मुळांच्या कुजण्याची समस्या आणि अति पाणी साचण्यापासून प्रतिबंधात्मक उपाय
पाणी साचणे म्हणजे अशी स्थिती जेव्हा शेतात त्याच्या इष्टतम गरजेपेक्षा जास्त पाणी असते. शेतातील जास्त पाण्यामुळे खालील नुकसान होते –
सोयाबीन पिकामध्ये जास्त पाणी साचल्यामुळे हवेच्या अभिसरणात अडथळा येतो आणि जमिनीचे तापमान कमी होते, तसेच फायदेशीर जिवाणूंची क्रियाशीलता कमी होते आणि नायट्रोजन स्थिरीकरण प्रक्रिया योग्य रीतीने होत नाही, त्यामुळे जमिनीची मुळे खराब होतात. झाडे पूर्णपणे नष्ट झाली आहेत हवा, पाणी, पोषक तत्वे आणि मोकळी जागा मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध नाही, आणि जास्त पाणी साचल्यामुळे हानिकारक क्षार जमा होतात त्यामुळे मुळांच्या कुजण्याची समस्या दिसून येते. शेतातील पाणी साचणे कमी करण्यासाठी पाण्याचा निचरा होणे आवश्यक आहे. हे असे पीक आहे जे ना दुष्काळ सहन करू शकत नाही आणि जास्त पाणी देखील सहन करू शकत नाही. त्यामुळे निचरा होण्यासाठी पेरणीच्या वेळी नाले तयार करावेत आणि शेतात पाणी साचल्यास शेतातून अतिरिक्त निचरा नाला बनवावा व पाणी शेतातून बाहेर काढावे.
Shareकापूस पिकामध्ये माहू किटकांची ओळख आणि नियंत्रणासाठी उपाय योजना
माहू हा एक लहान कीटक आहे जो पानांचा रस शोषतो. या किडीचे तरुण आणि प्रौढ हिरवट-पिवळ्या रंगाचे असतात, जे पानांच्या खालच्या पृष्ठभागावर असंख्य संख्येने आढळतात, जे पानांचा रस शोषतात. परिणामी, पाने आकुंचन पावतात आणि पानांचा रंग पिवळा होतो. नंतर पाने कडक आणि कोरडी होतात आणि काही वेळाने गळून पडतात. ज्या झाडांवर महूचा प्रादुर्भाव दिसून येतो, त्या झाडाचा विकास नीट होत नाही आणि रोप रोगग्रस्त दिसून येते.
नियंत्रणावरील उपाय
-
या किटकांच्या नियंत्रणासाठी, मार्शल (कार्बोसल्फान 25% ईसी) 500 मिली किंवा नोवासेटा (एसिटामिप्रीड 20 % एससी) 20 ग्रॅम किंवा केआरआई-मार्च (बुप्रोफेज़िन 25% एससी) 400 मिली + सिलिको मैक्स 50 मिली, प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
-
जैविक नियंत्रणासाठी, ब्रिगेड बी (बवेरिया बेसियाना 1.15% डब्ल्यूबी) 1 किग्रॅ/एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
-
याशिवाय शेतकरी बंधू, किडीच्या प्रादुर्भावाची नोंद करण्यासाठी पिवळा चिपचिपे ट्रैप (येलो स्टिकी ट्रैप) 8 ते 10 एकर या दराने शेतामध्ये लावा.
मक्के में बैक्टीरियल डंठल सड़न की समस्या एवं रोकथाम के उपाय
किसान भाइयों, यह रोग अधिक वर्षा वाले क्षेत्रों में ज्यादा देखने की मिलती है। इस रोग का प्रकोप होने पर पौधों के शीर्ष भाग की मध्य वाली पत्तियां कुम्हलाकर सूखना प्रारंभ कर देती हैं। इसी दौरान डंठल में सड़न (सॉफ्ट रॉट) की समस्या होने लगती है। ये तेजी से तने के निचले भागों में फ़ैलने लगती है और इससे दुर्गन्ध भी आना शुरू हो जाती है।
इस रोग के असर से तना कमजोर हो जाता है पौधे का शीर्ष भाग नीचे की तरफ लटक जाता है। इस तरह के शीर्ष भाग की पत्तियों के समूह को खींचकर तने से आसानी से अलग किया जा सकता है।
नियंत्रण के उपाय
जैविक नियंत्रण के लिए, मोनास कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरेसेंस) @ 500 ग्राम प्रति एकड़ 150-200 लीटर पानी के हिसाब से छिड़काव करें।
Shareमहत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।
सोयाबीन के स्वस्थ बढ़वार एवं फूल-फल विकास के लिए जरूरी छिड़काव
सोयाबीन खरीफ मौसम में उगाई जाने वाली प्रमुख तिलहन, दलहन फसलों में से एक है। सोयाबीन की उच्च पैदावार के लिए उचित पोषण प्रबंधन बहुत ही आवश्यक है।
सोयाबीन में उचित वृद्धि और विकास के लिए निम्न दो उत्पादों का उपयोग बेहद जरूरी होता है।
ट्राई कोट मैक्स – यह एक पौध वृद्धि प्रोत्साहक है। इसमें जैविक कार्बन 3% (ह्यूमिक, फुलविक, कार्बनिक पोषक तत्वों का मिश्रण) होता है। यह पौधों की जड़ों एवं तने के अच्छे विकास में मददगार साबित होता है और साथ ही साथ पौधों के प्रजनन प्रक्रिया को भी बढ़ाता है।
उपयोग विधि – 4 किलो ग्राम ट्राई कोट मैक्स प्रति एकड़ के हिसाब से उस समय दिए जाने वाले पोषक तत्व के साथ मिलाकर भुरकाव करें।
न्यूट्रीफूल मैक्स: यह भी ख़ास पौध वृद्धि प्रवर्तक है। इसमें फुलविक एसिड अर्क – 20% + कैल्शियम, मैग्नीशियम और पोटाश सूक्ष्म मात्रा में 5% + अमीनो एसिड आदि तत्व पाए जाते हैं। यह फूलों की संख्या बढ़ाता है और उन्हें गिरने से बचाता है। फलों की गुणवत्ता को बढ़ाता है, साथ ही पोषक तत्वों की उपलब्धता को भी बढ़ाता है। सूखे, पाले आदि के खिलाफ रोग प्रतिरोधक शक्ति को बढ़ावा देता है।
उपयोग विधि: 250 मिली न्यूट्रीफूल मैक्स प्रति एकड़ के हिसाब से छिड़काव करें।
Shareमहत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।
भात पिकाच्या योग्य वाढीसाठी आणि अधिक कळ्यांचा प्रसार होण्यासाठी आवश्यक पोषक व्यवस्थापन
शेतकरी बांधवांनो, भात पिकाचे अधिक उत्पादनासाठी पोषक व्यवस्थापन हा एक महत्त्वाचा उपाय आहे. ज्यामध्ये रासायनिक खते, सूक्ष्म पोषक तत्त्वे, जैविक खते, हिरवे-निळे शेवाळ, शेणखत व हिरवळीचे खत इत्यादींचा योग्य वापर करावा.
भात पिकाच्या पेरणी किंवा लावणीच्या वेळी दिलेल्या नत्रजनचे उर्वरित 1/4 मात्रा अंकुर फुटण्याच्या अवस्थेत द्यावी. जर लावणीच्या वेळी जिंक सल्फेट न दिल्यास जिंक सल्फेट 10 किलो प्रति एकर या प्रमाणात वापरावे आणि गंधकची कमतरता असलेल्या भागात गंधक युक्त खते जसे की, सिंगल सुपर फास्फेट या सल्फरयुक्त खतांचा वापर करावा. सोबतच पिकांच्या चांगल्या गुणवत्तेसाठी ट्रॉय डिज़ाल्व पैडी मैक्सचा देखील वापर करावा.
ट्राई डिज़ाल्व पैडी मैक्स : हे जैव उत्तेजक पोषक तत्त्व आहे. ज्यामध्ये जैविक कार्बन, पोटॅशियम, कॅल्शियम, इतर प्राकृतिक स्थिरक इत्यादि तत्त्वे आढळतात. हे निरोगी आणि वनस्पतिवत् होणारी बाह्यवृद्धी, लवकर मुळांच्या विकासास प्रोत्साहन देते यासोबतच विविध पोषकतत्त्वांचे प्रमाणही वाढवते.
वापरण्याची पद्धत : याचा वापर 400 ग्रॅम प्रती एकर या दराने त्यावेळी दिल्या जाणाऱ्या पोषक तत्वासोबत मिसळून पसरावे आणि 200 ग्रॅम ट्राई डिसॉल्व पैडी मैक्स प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
Shareकापूस पिकामध्ये हिरव्या तेलाची समस्या आणि नियंत्रणाचे उपाय
नुकसानीची लक्षणे –
या किटकांचे शिशु आणि प्रौढ दोघेही पिकाचे नुकसान करतात. यासोबतच हे कीटक वनस्पतींचे देठ, पाने आणि फुले यांचे रस शोषून झाडांच्या वाढीस प्रतिबंध करतात, त्यामुळे झाडे कमकुवत, लहान व बौने राहतात व उत्पादनात घट येते व या किडीने रस शोषल्याने पाने आकुंचन पावतात व जास्त प्रादुर्भाव होऊन झाड मरते.
नियंत्रणाचे उपाय –
शेतकरी बंधू, कीटकांच्या प्रादुर्भावाची तक्रार करण्यासाठी, पिवळे चिपचिपे ट्रैप (येलो स्टिकी ट्रैप) 8 ते 10 प्रती एकर या दराने शेतामध्ये स्थापन करा.
जैविक नियंत्रणासाठी, ब्रिगेड बी (बवेरिया बेसियाना 1.15% डब्ल्यूबी) 1 किग्रॅ/एकर 150 – 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
या किटकांच्या नियंत्रणासाठी, मीडिया (इमिडाक्लोप्रिड 17.8% एसएल) 50 मिली किंवा थियामिथोक्साम 25% डब्ल्यूजी 40 ग्रॅम किंवा लांसर गोल्ड (ऐसीफेट 50% + इमिडाक्लोप्रिड 1.8% एसपी) 400 ग्रॅम + (सिलिको मैक्स) 50 मिली प्रती एकर 150 – 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
Shareजाणून घ्या,मका पिकामध्ये ट्राई डिसोल्व मैक्स वापरण्याचे फायदे आणि पद्धत
ट्राई डिसॉल्व मैक्समध्ये पोषक तत्वांची संघटना असते, यामध्ये कार्बनिक पदार्थ आणि सूक्ष्म पोषक तत्वे देखील वापरले जातात. जे की, पिकांच्या वाढीसाठी आवश्यक असते. यासोबतच डिसॉल्व मैक्स (ह्यूमिक एसिड, जैविक कार्बन, समुद्री शैवाल, कैल्शियम, मैग्नीशियम,बोरॉन, मॉलिब्डेनम) वापरले जातात.
मका पिकामध्ये ट्राई डिसोल्व मैक्स वापरण्याचे फायदे :
-
हे निरोगी आणि वनस्पतिजन्य पिकांच्या वाढीस प्रोत्साहन देते.
-
मुळांच्या विकासास मदत करते.
-
त्यामुळे जमिनीतील विविध पोषक घटकांचे प्रमाणही वाढते.