लसूण पिकाच्या लागवडीसाठी शेताची तयारी?
जाणून घ्या, प्राकृतिक (नैसर्गिक) शेतीचे महत्वपूर्ण सिद्धांत
-
-
प्राकृतिक (नैसर्गिक) शेती काय आहे? : नैसर्गिक शेती ही देशी गाईवर आधारित शेतीची प्राचीन पद्धत आहे. ज्यामध्ये देशी गाईचे गोमूत्र आणि शेणाचा वापर पीक उत्पादनात रासायनिक खते आणि इतर रसायनांच्या उत्पादनांना पर्याय म्हणून केला जातो, त्यामुळे जमिनीचे नैसर्गिक स्वरूप कायम राहते. नैसर्गिक शेतीमध्ये रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर केला जात नाही. या प्रकारच्या शेतीमध्ये निसर्गात आढळणारे घटक कीटकनाशक म्हणून वापरले जातात.
-
प्राकृतिक (नैसर्गिक) शेतीमध्ये शेणखत, शेणखत, गोमूत्र, जिवाणू खत, पिकांचे अवशेष यातून वनस्पतींना पोषक तत्वे दिली जातात. प्राकृतिक (नैसर्गिक) शेतीमध्ये, पिकाचे जीवाणू, अनुकूल कीटक आणि निसर्गात उपलब्ध सेंद्रिय कीटकनाशकांद्वारे हानिकारक सूक्ष्मजीव आणि कीटकांपासून संरक्षण केले जाते.
-
-
चला जाणून घेऊयात प्राकृतिक (नैसर्गिक) चे महत्त्व :
-
शेतात नांगरणी नाही, म्हणजे त्यात नांगरणी करायची नाही, माती फिरवायची नाही. वनस्पतींची मुळे आणि गांडुळे आणि लहान प्राणी आणि सूक्ष्म जीव यांच्या प्रवेशाद्वारे पृथ्वी नैसर्गिकरित्या स्वतःची नांगरणी करते.
-
कोणतेही तयार कंपोस्ट किंवा रासायनिक खत वापरू नका. या पद्धतीत फक्त हिरवे खत आणि शेणखत वापरतात.
-
खुरपणी करू नये. नांगराने किंवा तणनाशकांचा वापर करूनही. माती सुपीक बनवण्यात आणि जैव-बंधुत्व संतुलित करण्यात तणांचा मोठा वाटा आहे. मूळ तत्व हे आहे की तण पूर्णपणे नष्ट करण्याऐवजी नियंत्रित केले पाहिजे.
-
रसायनांवर अजिबात अवलंबून राहू नका. मशागत आणि खतांचा वापर यासारख्या चुकीच्या पद्धतींमुळे कमकुवत झाडे वाढू लागली. तेव्हापासून शेतात रोग व कीड-असंतुलनाचे प्रश्न निर्माण होऊ लागले. छेडछाड न केल्यास निसर्गाचा समतोल पूर्णपणे बरोबर राहतो.
टोमॅटो पिकामध्ये सेप्टोरिया पानांवरील डागांची समस्या आणि नियंत्रण
प्रिय शेतकरी बांधवांनो, सेप्टोरिया पानांवरील डाग या रोगाचा विकास 25 डिग्री सेल्सिअस तापमानात अधिक होतो. हा रोग पिकाच्या विकासाच्या कोणत्याही टप्प्यावर येऊ शकतो, परंतु झाडाला फळे येत असताना लक्षणे प्रथम जुन्या पानांवर आणि देठांवर दिसतात. अशावेळी फळांच्या देठावर, देठावर आणि फुलांवरही संसर्ग दिसून येतो. त्यामुळे पानांवर लहान गोल जलचर ठिपके तयार होतात ज्याच्या कडा या गडद तपकिरी रंगाच्या होतात.
निवारण करण्यासाठी उपाय –
👉🏻 जैविक नियंत्रणासाठी, मोनास-कर्ब 500 ग्रॅम + कॉम्बैट 500 ग्रॅम + सिलिकोमैक्स 50 मिली प्रति एकर या दराने 150 ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
👉🏻 रासायनिक नियंत्रणासाठी, मेरिवॉन 80-100 मिली + सिलिकोमैक्स 50 मिली प्रति एकर या दराने 150 ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
Shareभात पिकातील गॉल मिज किडीच्या नुकसानीची लक्षणे आणि नियंत्रण उपाय
प्रिय शेतकरी, या किडीमुळे भात पिकाच्या उत्पादनात 25 ते 30 टक्के किंवा त्याहून अधिक घट दिसून आली आहे. या किडीचे अळी नवीन गुच्छाचा वरचा भाग खाऊन आत प्रवेश करतात आणि गुठळ्याच्या पायथ्याशी एक ढेकूळ तयार होते जी नंतर गोल पाईपचे रूप धारण करते. त्याद्वारे “कांद्याचे पान” किंवा “सिल्व्हर-शूट” सारखा पोंगा तयार होतो. बाधित क्लस्टरमध्ये भात दिसत नाही.
नियंत्रणाचे उपाय –
या किडीच्या नियंत्रणासाठी थियानोवा 25 40 ग्रॅम + सिलीकोमॅक्स 50 मिली प्रति एकर 150 ते 200 लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. किंवा जमिनीवर फुरी (कार्बोफुरन 3% सीजी) 10 किलो प्रति एकर दराने शिंपडा.
Shareमका पिकामध्ये लीफ ब्लाइट समस्या आणि प्रतिबंधात्मक उपाय
लीफ ब्लाइट (पानावर होणारा रोग) – हा मका पिकावरील प्रमुख रोग आहे. या रोगाची लक्षणे पानांवर दिसतात. पानांच्या शिराच्या मध्यभागी पिवळसर तपकिरी लंबवर्तुळाकार ठिपके तयार होतात, जे नंतर लांबीचे चौरस बनतात. त्यामुळे पाने जळलेली दिसतात. त्यामुळे सर्व पाने जळलेली दिसतात.
प्रतिबंधात्मक उपाय – जैविक व्यवस्थापन : – कॉम्बैट (ट्रायकोडर्मा विरिडी 500 ग्रॅम किंवा मोनास-कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरोसेंस 1% डब्ल्यूपी) 500 ग्रॅम प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
याच्या प्रतिबंधासाठी, एम 45 (मैंकोजेब 75% डब्ल्यूपी) 700 ग्रॅम किंवा कर्मानोवा (कार्बेन्डाजिम 12%+ मैनकोजेब 63% डब्ल्यूपी) 400 ग्रॅम किंवा गोडीवा सुपर (एज़ोक्सिस्ट्रोबिन 18.2% + डाइफेनोकोनाज़ोल 11.4% एससी) 200 मिली + सिलिकोमैक्स 50 मिली, प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
Shareसोयाबीन पिकामध्ये मुळांच्या कुजण्याची समस्या आणि अति पाणी साचण्यापासून प्रतिबंधात्मक उपाय
पाणी साचणे म्हणजे अशी स्थिती जेव्हा शेतात त्याच्या इष्टतम गरजेपेक्षा जास्त पाणी असते. शेतातील जास्त पाण्यामुळे खालील नुकसान होते –
सोयाबीन पिकामध्ये जास्त पाणी साचल्यामुळे हवेच्या अभिसरणात अडथळा येतो आणि जमिनीचे तापमान कमी होते, तसेच फायदेशीर जिवाणूंची क्रियाशीलता कमी होते आणि नायट्रोजन स्थिरीकरण प्रक्रिया योग्य रीतीने होत नाही, त्यामुळे जमिनीची मुळे खराब होतात. झाडे पूर्णपणे नष्ट झाली आहेत हवा, पाणी, पोषक तत्वे आणि मोकळी जागा मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध नाही, आणि जास्त पाणी साचल्यामुळे हानिकारक क्षार जमा होतात त्यामुळे मुळांच्या कुजण्याची समस्या दिसून येते. शेतातील पाणी साचणे कमी करण्यासाठी पाण्याचा निचरा होणे आवश्यक आहे. हे असे पीक आहे जे ना दुष्काळ सहन करू शकत नाही आणि जास्त पाणी देखील सहन करू शकत नाही. त्यामुळे निचरा होण्यासाठी पेरणीच्या वेळी नाले तयार करावेत आणि शेतात पाणी साचल्यास शेतातून अतिरिक्त निचरा नाला बनवावा व पाणी शेतातून बाहेर काढावे.
Shareकापूस पिकामध्ये माहू किटकांची ओळख आणि नियंत्रणासाठी उपाय योजना
माहू हा एक लहान कीटक आहे जो पानांचा रस शोषतो. या किडीचे तरुण आणि प्रौढ हिरवट-पिवळ्या रंगाचे असतात, जे पानांच्या खालच्या पृष्ठभागावर असंख्य संख्येने आढळतात, जे पानांचा रस शोषतात. परिणामी, पाने आकुंचन पावतात आणि पानांचा रंग पिवळा होतो. नंतर पाने कडक आणि कोरडी होतात आणि काही वेळाने गळून पडतात. ज्या झाडांवर महूचा प्रादुर्भाव दिसून येतो, त्या झाडाचा विकास नीट होत नाही आणि रोप रोगग्रस्त दिसून येते.
नियंत्रणावरील उपाय
-
या किटकांच्या नियंत्रणासाठी, मार्शल (कार्बोसल्फान 25% ईसी) 500 मिली किंवा नोवासेटा (एसिटामिप्रीड 20 % एससी) 20 ग्रॅम किंवा केआरआई-मार्च (बुप्रोफेज़िन 25% एससी) 400 मिली + सिलिको मैक्स 50 मिली, प्रती एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
-
जैविक नियंत्रणासाठी, ब्रिगेड बी (बवेरिया बेसियाना 1.15% डब्ल्यूबी) 1 किग्रॅ/एकर 150 ते 200 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
-
याशिवाय शेतकरी बंधू, किडीच्या प्रादुर्भावाची नोंद करण्यासाठी पिवळा चिपचिपे ट्रैप (येलो स्टिकी ट्रैप) 8 ते 10 एकर या दराने शेतामध्ये लावा.
मक्के में बैक्टीरियल डंठल सड़न की समस्या एवं रोकथाम के उपाय
किसान भाइयों, यह रोग अधिक वर्षा वाले क्षेत्रों में ज्यादा देखने की मिलती है। इस रोग का प्रकोप होने पर पौधों के शीर्ष भाग की मध्य वाली पत्तियां कुम्हलाकर सूखना प्रारंभ कर देती हैं। इसी दौरान डंठल में सड़न (सॉफ्ट रॉट) की समस्या होने लगती है। ये तेजी से तने के निचले भागों में फ़ैलने लगती है और इससे दुर्गन्ध भी आना शुरू हो जाती है।
इस रोग के असर से तना कमजोर हो जाता है पौधे का शीर्ष भाग नीचे की तरफ लटक जाता है। इस तरह के शीर्ष भाग की पत्तियों के समूह को खींचकर तने से आसानी से अलग किया जा सकता है।
नियंत्रण के उपाय
जैविक नियंत्रण के लिए, मोनास कर्ब (स्यूडोमोनास फ्लोरेसेंस) @ 500 ग्राम प्रति एकड़ 150-200 लीटर पानी के हिसाब से छिड़काव करें।
Shareमहत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।
सोयाबीन के स्वस्थ बढ़वार एवं फूल-फल विकास के लिए जरूरी छिड़काव
सोयाबीन खरीफ मौसम में उगाई जाने वाली प्रमुख तिलहन, दलहन फसलों में से एक है। सोयाबीन की उच्च पैदावार के लिए उचित पोषण प्रबंधन बहुत ही आवश्यक है।
सोयाबीन में उचित वृद्धि और विकास के लिए निम्न दो उत्पादों का उपयोग बेहद जरूरी होता है।
ट्राई कोट मैक्स – यह एक पौध वृद्धि प्रोत्साहक है। इसमें जैविक कार्बन 3% (ह्यूमिक, फुलविक, कार्बनिक पोषक तत्वों का मिश्रण) होता है। यह पौधों की जड़ों एवं तने के अच्छे विकास में मददगार साबित होता है और साथ ही साथ पौधों के प्रजनन प्रक्रिया को भी बढ़ाता है।
उपयोग विधि – 4 किलो ग्राम ट्राई कोट मैक्स प्रति एकड़ के हिसाब से उस समय दिए जाने वाले पोषक तत्व के साथ मिलाकर भुरकाव करें।
न्यूट्रीफूल मैक्स: यह भी ख़ास पौध वृद्धि प्रवर्तक है। इसमें फुलविक एसिड अर्क – 20% + कैल्शियम, मैग्नीशियम और पोटाश सूक्ष्म मात्रा में 5% + अमीनो एसिड आदि तत्व पाए जाते हैं। यह फूलों की संख्या बढ़ाता है और उन्हें गिरने से बचाता है। फलों की गुणवत्ता को बढ़ाता है, साथ ही पोषक तत्वों की उपलब्धता को भी बढ़ाता है। सूखे, पाले आदि के खिलाफ रोग प्रतिरोधक शक्ति को बढ़ावा देता है।
उपयोग विधि: 250 मिली न्यूट्रीफूल मैक्स प्रति एकड़ के हिसाब से छिड़काव करें।
Shareमहत्वपूर्ण जानकारियों के लिए रोजाना पढ़ते रहें ग्रामोफ़ोन के लेख। आज की जानकारी पसंद आई हो तो इसे शेयर करना ना भूलें।
भात पिकाच्या योग्य वाढीसाठी आणि अधिक कळ्यांचा प्रसार होण्यासाठी आवश्यक पोषक व्यवस्थापन
