How to improve production by improving soil health

28/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

मातीचे आरोग्य सुधारून उत्पादन कसे वाढवावे

मातीचे आरोग्य कसे सुधारावे –

पिकाच्या उत्पादनात 50% पर्यन्त वाढ करण्यासाठी मातीवर पुढील तीन महत्वपूर्ण उपाय करावेत:

  • मातीतील पोषक तत्वांचे प्रमाण वाढवणे
  • मातीची भौतिक अवस्था सुधारणे
  • मातीच्या pH स्तराचे संतुलन कायम राखणे
  1. मातीतील पोषक तत्वांचे प्रमाण वाढवण्यासाठी –                        
  • आधीच्या पिकाच्या कापणीनंतर उरलेले पिकाचे अवशेष आग लावून नष्ट करू नयेत.
  • कापणीनंतर शेतात दोन वेळा नांगरणी करावी. त्याने पिकाचे अवशेष विघटित होऊन रोपांना पोषक तत्वे मिळवून देतील.
  • शेतात नांगरणी करताना FYM 10 टन/ एकर किंवा गांडूळ खत 2.5 टन/ एकर + एस.एस.पी. 100 किलो/एकर या प्रमाणात मिसळावे.
  • 1 kg मायक्रोन्यूट्रियंट + PSB 2 कि.ग्रॅ. + KMB 2 kg + NFB 2 कि.ग्रॅ. + ZnSB 4 कि.ग्रॅ. + ट्रायकोडर्मा 3 कि.ग्रॅ./ एकर पेरणी करताना दिल्याने मातीतील पोषक तत्वांच्या मात्रेत वाढ होते.
  1. मातीची भौतिक अवस्था सुधारण्यासाठी –
  • पुरेशा प्रमाणात पाणी उपलब्ध असल्यास पिकाच्या कापणीनंतर शेताची नांगरणी करून स्पीड कम्पोस्ट 4 कि.ग्रॅ./ एकर या प्रमाणात मातीत पसरून सिंचन करावे.
  • 15 – 20 दिवसांनंतर स्पीड कम्पोस्टच्या मदतीने पिकाचे अवशेष चांगल्या प्रकारे विघटित होऊन मातीची संरचना सुधारतात.
  1. मातीच्या pH स्तराच्या संतुलनाच्या रक्षणासाठी –
  • मातीचा pH स्तर नियंत्रित करण्यासाठी संथ गतीने रिलीज होणारी पोषक तत्वे वापरावीत.
  • अधिक क्षार आणि आम्ल स्वभावाच्या उर्वरकांचा वापर संतुलित मात्रांमध्ये करावा.
  • भरघोस उत्पादनासाठी मातीचा pH स्तर 6.ते 7.0 असावा.
  • आम्लीय मातीच्या सुधारणेसाठी कॅल्शियम कार्बोनेटची मात्रा मृदा परीक्षण अहवालानुसार द्यावी.
  • क्षारीय मातीच्या सुधारणेसाठी जिप्समची मात्रा मृदा परीक्षण अहवालानुसार द्यावी.

Share

Yellowing leaves may cause more damage in Brinjal

27/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

वांग्याच्या पानांमधील पिवळेपणाने थोठे नुकसान होऊ शकते

  • वांगी हे भारतासह पूर्णा जगात मोठ्या प्रमाणात केले जाणारे भाजीचे पीक आहे.
  • पानांचे पिवळेपण वांग्याच्या पिकासाठी खूप हानिकारक असते.
  • पानांमधील पिवळेपणा कीड (कोळी, ढेकण्या आणि रस शोषणारे किडे), रोग (मर आणि विषाणूजन्य रोग) आणि नायट्रोजनचा अभाव अशा वेगवेगळ्या कारणांनी असू शकतो. रोपावर पिवळेपणा आल्याने उत्पादन घटते आणि परिणामी आर्थिक नुकसान होते.
  • नायट्रोजनची उपलब्धता वाढवण्यासाठी नायट्रोजन उर्वरके वापरावीत तसेच वातावरणातील नायट्रोजनचे स्थिरीकरण करण्यासाठी आणि फॉस्फरसची उपलब्धता वाढवण्यासाठी फॉस्फरस विरघळवणारे जिवाणू @ 2 किलोग्रॅम/ एकर या प्रमाणात शेतात चांगल्या प्रकारे मिसळावेत.
  • वांग्याच्या पिकावरील किडीचे निवारण करण्यासाठी प्रॉपरझाईट 50% EC @ 400 मि.ली. (कोळ्यांसाठी) आणि डायक्लोरोवस 76% EC @ 300 मि.ली. (पांढर्‍या किडीसाठी) प्रति एकर या प्रमाणात वापरावे.
  • रोगांमुळे येणार्‍या पिवळेपणाला रोखण्यासाठी कार्बेन्डाजिम 12% + मॅन्कोझेब 63% WP @ 200 ग्रॅम आणि स्ट्रेप्टोसायक्लीन 20 ग्रॅम/ एकर या प्रमाणात वापरावे.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Signs of Boron deficiency in the crop and ways to prevent it

26/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

पिकातील बोरॉनच्या अभावाची लक्षणे आणि बचावाचे उपाय

  • वेगवेगळ्या पिकांमध्ये वेगवेगळ्या अवस्थांमध्ये बोरॉनच्या अभावाची वेगवेगळी लक्षणे दिसतात. सामान्यता त्याची लक्षणे नवीन पानांवर दिसतात.
  • बोरॉनच्या अभावाने नवीन पाने जाड आणि रंगविहीन होतात.
  • बोरॉनच्या तीव्र अभावाने रोपाचा शेंडा गळू लागतो. अनेक पिकात फळे गळणे बोरॉनच्या अभावाचे लक्षण असते.
  • बोरॉनचा अभाव सामान्यता अधिक pH स्तर असलेल्या मातीत आढळून येतो कारण अशा मातीत बोरॉन पुरेशा प्रमाणात असले तरी रोपांना मिळत नाही.
  • कमी कार्बनिक पदार्थ असलेली माती (<1.5%) किंवा रेताड माती (जिच्यातील पोषक तत्वे विरचनाने नष्ट होतात) यांच्यातही बोरॉनचा अभाव असतो.

बोरॉनच्या अभावापासून बचावाचे उपाय:-

  • जास्त pH स्तर असलेल्या मातीत पीक पेरु नये.
  • कोरड्या मातीत जास्त दमट वातावरण बोरॉनची उपलब्धता कमी करते.
  • प्रमाणाबाहेर उर्वरके आणि चुना वापरू नये.
  • जास्त सिंचन करू नये.
  • मातीचे नियमित परीक्षण करून आपल्या शेतातील पोषक तत्वांच्या पातळीबाबत पूर्ण माहिती मिळवत राहावी.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Management of stem fly in the mungbean

25/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

मुगातील खोड पोखरणार्‍या माशीचे नियंत्रण

  • मुगाच्या पिकाच्या उत्पादनाचे खोड पोखरणार्‍या माशीमुळे होणारे नुकसान 24.24-34.24% या दरम्यान असते.
  • खोड पोखरणारी माशी ही मुगाच्या अंकुरणाच्या वेळी उद्भवणारी गंभीर कीड असून तिला भारतातील मुगावर पडणारी प्रमुख कीड म्हणून ओळखले जाते. ही कीड रोपाला प्रारंभीच्या अवस्थेत हानी पोहोचवते. त्यामुळे रोपे सुकू लागतात. (अंकुरणानंतर 4 आठवड्यांनी)
  • खोड माशीच्या नियंत्रणासाठी इमिडाक्लोप्रिड 17.8% एसएल @ 100 मिली  प्रति एकर आणि बिफेन्थ्रिन 10% ईसी @ 300 मिली प्रति एकर या प्रमाणात पानांवर फवारावे.

Share

How much harmful stem borer in sweet corn and how to control ?

25/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

मक्यातील खोड पोखरकिड्यामुळे होणारी हानी आणि त्यांचे नियंत्रण

  • भारतातील उत्पन्नात कीड आणि रोगांमुळे सुमारे 13.2% घट येते.
  • आपल्या देशातील विविधतापूर्ण हवामान असलेल्या वेगवेगळ्या भागांमध्ये या किडीमुळे मक्याच्या एकूण उत्पादतात होणार्‍या हानीचा अंदाज 26.7 ते 80.4 % या दरम्यान आहे.
  • या किडीच्या अळ्या खोडाच्या मध्यभागातून आत प्रवेश करून आतील उती खातात आणि खोड पोखरतात. (या अवस्थेला “डेड हार्ट” म्हणतात.)
  • ही कीड पेरणीपासून 1-2 आठवड्यापासून कापणीपर्यंत केव्हाही पिकाची हानी करू शकते.
  • कार्बोफ्यूरान 3% G @ 5-7 किलोग्रॅम प्रति एकर मातीत भुरभुरावे.
  • डाइमेथोएट 30% EC @ 180-240 मिली प्रति एकर फवारावे.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Importance of Zinc

25/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

पिकांसाठी झिंकचे महत्त्व

  • भारतातील शेती करण्यायोग्य जमिनीतील 50% पर्यंत जमिनीत झिंकचा अभाव आढळून येतो. हे प्रमाण सन 2025 पर्यंत 63% एवढे वाढेल असा अंदाज आहे.
  • वेगवेगळ्या अभ्यासांमधून असे आढळून आले आहे की मातीत झिंकचा अभाव असल्यास तिच्यात पिकवलेल्या पिकांमध्येदेखील झिंकचा अभाव आढळून येतो. IZAI च्या अंदाजानुसार भारतातल्या 25% लोकसंख्येत झिंकचा अभाव आढळून येतो.
  • भारतातिल झिंक (Zn) हे पिकाच्या उत्पादनातील घटीसाठी जबाबदार असलेले चौथे सर्वात महत्वाचे तत्व समजले जाते. हे आठ आवश्यक सूक्ष्म पोषक तत्वांपैकी एक आहे.
  • झिंकच्या अभावामुळे पिकाच्या उत्पादन आणि गुणवत्तेत मोठी घट येऊ शकते. रोपांमधील झिंकच्या अभावाची लक्षणे आढळून येण्यापूर्वीच पिकाच्या उत्पादनात 20 टक्केपर्यंत घट होऊ शकते असे आढळून आलेले आहे.
  • रोपाच्या विकासासाठी झिंक महत्वाचे असते. अनेक रोपात, अनेक एंझाईममध्ये आणि प्रोटीनमध्ये तो प्रमुख घटक असतो. त्याशिवाय झिंक रोपांच्या विकासाशी संबंधित हार्मोन्स निर्माण करतात. त्यामुळे पेरांची लांबी वाढते.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

How to Save 20-25% of Nitrogen Fertilizer

23/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

नायट्रोजन उर्वरकात 20 -25 % बचत कशी करावी

  • अ‍ॅझोटोबॅक्टर हे स्वतंत्रजीवी नायट्रोजन स्थिरिकरण करणारे वायवीय जिवाणू असतात.
  • ते वायुमंडळातील नायट्रोजनचे मातीत स्थिरीकरण करतात.
  • त्यांचा वापर केल्यास पिकासाठी नायट्रोजन उर्वरक देण्याची आवश्यकता 20 % ते 25 % घटते.
  • हे जिवाणू रोपांच्या मुळांमध्ये वेगवेगळ्या जीवनसत्वे आणि जिब्रेलीनच स्राव निर्माण करतात. त्यामुळे बियाण्याचे अंकुरण अवकर होते, मूळसंस्था उत्तम वाढते आणि रोपांची पाणी आणि सूक्ष्म पोषक तत्वे शोषण्याची क्षमता वाढते.
  • बीजसंस्करण – अ‍ॅझोटोबॅक्टर ( सी.फ.यू.1 X108 ) :-  4 – 5 मिली /किलो बियाणे
  • मृदेतील वापर – अ‍ॅझोटोबॅक्टर ( सी.फ.यू.1 X108 ) 1 लीटर मात्रा 40-50 किलोग्रॅम उत्तम विघटित झालेल्या FYM/ खत किंवा गांडूळ खतात मिसळून पेरणीपुर्वी मातीत घालावे. उभ्या पिकात पेरणीनंतर 45 दिवसांनी सिंचन करण्यापूर्वी अ‍ॅझोटोबॅक्टर पसरून टाकता येते.
  • ठिबक सिंचन – अ‍ॅझोटोबॅक्टर (सी.फ.यू.1 X108 ) 1 लीटर मात्रा 100 लीटर पाण्यात मिसळून ठिबक सिंचनाद्वारे शेतात देता येते.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

How to increase flowering in Bottle gourd?

23/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

दुधी भोपळ्यातील फुलोरा कसा वाढवावा

  • दुधी भोपळ्याच्या मादी फुलांपासून जास्त फलधारणा होते आणि त्यामुळे उत्पादन वाढते.
  • वेलाला 6-8 पाने फुटल्यावरइथेलीन किंवा जिब्रेलिक आम्लाचे  0.25 -1ml प्रति 10 लीटर पाण्यात मिश्रण बनवून दुधी भोपळ्याच्या वेलांवर आणि फुलांवर फवारावे. त्यामुळे मादी फुले आणि फळांची संख्या दुप्पटपर्यंत वाढते.
  • या फवारणीचा परिणाम रोपावर 80 दिवस टिकतो.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

Suggestions for control of yellowing of Coriander Leaves

22/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

धने/ कोथिंबीरीच्या पानावरील पिवळेपणा नियंत्रित करण्यासाठी उपाय

  • धने/ कोथिंबीर हे महत्वाचे मसाल्याचे पीक आहे. त्याच्या खोड, पाने आणि बियाण्याचा वापर केला जातो.
  • योग्य नियंत्रणाच्या अभावी हे पीक पिवळे पडते आणि उत्पादन घटते.
  • मातीतील नायट्रोजनचा अभाव, रोग आणि किडीमुळे धने/ कोथिंबीरीची पाने पिवळी पडतात.
  • याच्या नियंत्रणासाठी मूलभूत मात्रेत उर्वरकांसह नायट्रोजन आणि फॉस्फरस स्थिरीकरण करणार्‍या जिवाणुंची मात्रा 2 kg प्रति एकर या प्रमाणात मातीत चांगल्या प्रकारे मिसळावी.
  • थायोफिनेट मिथाईल 70 % डब्लूपी @ 250-300 ग्रॅम आणि क्लोरोपायरिफॉस 20 % ईसी @ 500 ml प्रति एकर सिंचनाद्वारे द्यावे.
  • या फवारणीनंतर 19:19:19 ची 500 ग्रॅम प्रति एकर या प्रमाणात फवारणी करावी.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share

How to protect our crops from White Grubs

22/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

शेणकिडयापासून (पांढरी हुमणी) पिकाचा बचाव

पांढरी हुमणी हे शेतकर्‍यांसाठी मोठे आव्हान ठरत आहे. या किडीच्या हल्ल्यामुळे 80-100 टक्के हानी होण्याची शक्यता असते. 2-14 हुमण्यांमुळे पिकाची 64.7 टक्केपर्यंत हानी नोंदवली गेलेली आहे.

जीवन चक्र:-

  1. ही कीड पहिल्या पावसानंतर कोशातून बाहेर येते आणि त्यानंतर एका महिन्यात जमिनीत 8 इंच खोलीवर अंडी घालते.
  2. या अंड्यातून 3-4 आठवड्यात अळ्या निघतात.
  3. या किडीच्या अळ्या 4-5 महिन्यात अवस्था बदलत पिकाला हानी करतात आणि उन्हाळा सुरू होण्यापूर्वी किडे पुन्हा कोशात जातात.

नियंत्रण कसे करावे ?

रासायनिक उपचार:- फेनप्रोपेथ्रिन 10% ईसी  @ 500 मिली प्रति एकर, फिप्रोनिल 40% + इमिडाक्लोप्रिड 40% डब्ल्यूजी @ 100 ग्रॅम/ एकर किंवा क्लोरपायरीफॉस 20% ईसी @ 500 मिली/ एकर मातीत मिसळावे.

जैविक उपचार:– मेटाराइजियम स्पी. @ 1 किग्रॅ/ एकर आणि बेवरिया + मेटाराइजियम  स्पी. @ 2 किग्रॅ/ एकर या प्रमाणात उर्वरकाबरोबर फवारावे.

यांत्रिक नियंत्रण:-  लाइट ट्रॅप वापरावेत.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share