माती तपासणीसाठी नमुना घेताना काळजी घ्या.

Things to remember while taking a soil's sample
  • झाडाखाली, मुळांजवळील, खालच्या ठिकाणाहून, जेथे ढीग साठलेले पाणी आहे तेथे नमुने घेऊ नका.
  • माती तपासणीसाठी, नमुना अशा प्रकारे घ्या की तो संपूर्ण शेताचे प्रतिनिधित्व करतो, किमान 500 ग्रॅम नमुना घेणे आवश्यक आहे.
  • मातीच्या वरच्या पृष्ठभागावरून सेंद्रिय पदार्थ जसे की, डहाळे कोरडे पाने, देठ व गवत इत्यादी काढून टाकणे, शेतीच्या क्षेत्राच्या अनुषंगाने 8-10 ठिकाणी नमुने घेण्याची निवड करा.
  • ज्या ठिकाणी मुळ पीक घेतले जाते किंवा निवडलेल्या  ठिकाणापासून त्या खोलीपासून मातीचे नमुने घेणे आवश्यक आहे.
  • मातीचे नमुने गोळा करणारे कंटेनर स्वच्छ बादली किंवा घमेल्यात एकत्रित केले पाहिजेत.
  • या मातीचे नमुना लेबल असल्याची खात्री करा.

 

Share

माती परीक्षणात सेंद्रिय कार्बनचे महत्त्व

Importance of Organic Carbon in soil testing
  • हे मातीत सेंद्रीय पदार्थ विच्छेदन आणि संश्लेषणात्मक प्रतिक्रियांद्वारे तयार होते, ज्यामुळे मातीचे आरोग्य सुधारते आणि मातीची सुपीकता राखते.
  • मातीमध्ये भौतिक आणि रासायनिक गुणवत्ता जास्त प्रमाणात वाढते. मृदेची भौतिक गुणवत्ता जसे मातीची रचना, पाणी धारण करण्याची शक्ती इत्यादी सेंद्रीय कार्बनने वाढ केली आहे.
  • या व्यतिरिक्त, पोषक तत्वांच्या हस्तांतरण आणि रूपांतरणासाठी तसेच सूक्ष्मजीव व जीव वाढीसाठीदेखील सेंद्रिय कार्बन उपयुक्त आहे.
  • हे पोषक तत्वांचा (जमिनीत खाली उतरण्यापासून) प्रतिबंध करण्यासदेखील प्रतिबंधित करते.
Share

माती परीक्षणात, माती पी.एच.(सामू) आणि विद्युत चालकता आणि सेंद्रिय कर्ब चे महत्त्व

माती पी एच (सामू)

  • हे मातीची प्रक्रिया दाखवते, माती सामान्य, अम्लीय किंवा क्षारीय आहे. माती पी.एच. कमी होणे किंवा वाढणे वनस्पतींच्या वाढीवर परिणाम करते.
  • समस्या असलेल्या भागात योग्य प्रकारच्या वाणांची शिफारस केली जाते ज्यात आम्लता आणि क्षारता सहन करण्याची क्षमता आहे.
  • 6.5 ते 7.5 च्या दरम्यान माती पी.एच.(सामू) मध्ये बहुधा सर्व पोषक तत्त्व रोपांना उपलब्ध होतात. जेव्हा सामू 6.5 पेक्षा कमी असतो जमीन अम्लीय असते आणि जेव्हा 7.5 पेक्षा जास्त असतो तेव्हा जमीन क्षारीय असते.
  • अम्लीय जमिनीसाठी चुना आणि क्षारीय जमिनीसाठी जिप्सम टाकण्याची शिफारस आहे.विद्युत चालकता (क्षारांचे प्रमाण) यांचे महत्त्व?
  • मृदा विद्युत चालकता (ईसी) एक अप्रत्यक्ष मोजमाप आहे. ज्याचा मातीच्या भौतिक आणि रासायनिक गुणधर्मांशी खूप खोल संबंध आहे. मातीची विद्युत चालकता मातीत पोषक तत्त्वांच्या उपलब्धतेचे संकेत आहे.
  • मातीत जास्त प्रमाणात क्षारांमुळे पौष्टिक द्रव्यांच्या शोषणावर हानिकारक परिणाम होतो.
  • खूप कमी विद्युत चालकता पातळी पोषक द्रव्यांची कमी उपलब्धता दर्शवितात आणि अधिक ईसी पातळी उच्च पोषकतेचे प्रमाण दर्शवते. कमी ईसी असलेले बहुतेक वालुकामय मातीत आढळतात ज्यात सेंद्रिय पदार्थ कमी असतात , तर उच्च ईसी पातळी उच्च सेंद्रिय पदार्थ असलेल्या मातीमध्ये (अधिक चिकणमाती) आढळतात.
  • मातीचा पोत, क्षारपणा आणि आर्द्रता हे मातीचे गुणधर्म आहेत जे सर्वात जास्त ईसी पातळीवर परिणाम करतात.
Share

माती तपासणीसाठी नमुना कसा घ्यावा

  • मातीचा नमुना अशा प्रकारे घ्यावा की, ते संपूर्ण शेतीचे प्रतिनिधित्व करतील, यासाठी किमान 500 ग्रॅम नमुना घेणे आवश्यक आहे.
  • मातीच्या वरच्या पृष्ठभागावरून सेंद्रिय पदार्थ जसे की, डहाळे, कोरडे पाने, देठ व गवत इत्यादी काढून टाकणे, शेतीच्या क्षेत्राच्या अनुषंगाने 8-10 ठिकाणी नमुना निवडण्याची निवड करा.
  • निवडलेल्या ठिकाणी उथळ मुळे असलेल्या पिकामध्ये 10-15 सें.मी. व खोलगट पिकामध्ये 25-30 सेमी खोलीचा व्ही-आकाराचा खड्डा बनवा.
  • यानंतर सुमारे एक इंच जाड मातीचा समान थर संपूर्ण खोलीपर्यंत कापून घ्या, आणि स्वच्छ बादली किंवा घमेल्यात ठेेवा. त्याचप्रमाणे इतर निवडलेल्या ठिकाणाहून नमुने गोळा करून ते मिश्रण चार भागात विभागून घ्या.
  • या चारही भागांना समोरासमोर सोडून द्या आणि अर्ध्या किलोग्रॅम मातीचा नमुना शिल्लक होईपर्यंत उर्वरित भागाचा ढीग बनवून पुन्हा त्याच प्रक्रियेची पुनरावृत्ती करा.
  • हे मातीचे नमुना गोळा करून ते पॉलिथिलीनमध्ये घाला आणि लेबलिंग करा.
  • लेबलिंगमध्ये शेतकऱ्यांचे नाव, शेताचे स्थान, मातीच्या नमुन्यांची तारीख आणि मागील, सध्याच्या आणि भविष्यात पेरलेल्या पिकाचे नाव लिहा
Share

माती तपासणी मधून आम्हाला कोणत्या प्रकारची माहिती मिळते?

मातीची चाचणी मातीमध्ये उपस्थित घटकांना अचूक ओळखू शकते. हे जाणून घेतल्यानंतर, याच्या मदतीने, जमिनीत उपलब्ध पौष्टिकतेचे प्रमाण संतुलित प्रमाणात खत देऊन शेतीसाठी उपयुक्त ठरेल. याचा परिणाम चांगला पिक घेण्यास होतो.

खालील गोष्टी माती तपासणीद्वारे निश्चित केल्या जाऊ शकतात.

  • माती सामु 
  • विघुत चालकता (क्षारांची एकाग्रता)
  • सेंद्रिय कार्बन
  • उपलब्ध नायट्रोजन
  • उपलब्ध फॉस्फरस
  • उपलब्ध पोटाश
  • उपलब्ध कॅल्शियम
  • उपलब्ध जस्त
  • उपलब्ध बोरॉन 
  • उपलब्ध सल्फर 
  • उपलब्ध लोह
  • उपलब्ध मॅंगनीज 
  • उपलब्ध तांबे
Share

जमीन तपासण्याची उद्दिष्टे

  •  पिकासाठी रासायनिक खते किती प्रमाणात वापरावीत हे निश्चित करण्यासाठी
  •  अल्कधर्मी आणि आम्लधर्मी जमीन सुधारण्याचा बरोबर मार्गकोणता हे माहीत करून घेऊन जमीन सुपीक
  • बनवण्यासाठी
  •  शेतीसाठी जमीन कितपत अनुकूल आहे हे ठरवण्यासाठी 
Share

Objectives of Soil testing

मृदा परीक्षणाचे उद्देश्य:-

  • पिकांसाठी रासायनिक खतांची योग्य मात्रा ठरवण्यासाठी.
  • अल्कली आणि आम्ल जमीनींत सुधारणा करून त्यांना सुधारून कसण्यायोग्य बनवण्याचा योग्य मार्ग ठरवण्यासाठी.
  • पिकाची लागवड करण्यासाठी जमिनीची अनुकूलता ठरवण्यासाठी.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share