- शेतात जास्त प्रमाणात पाणी साचल्याने हा आजार अधिक होतो.
- या रोगामध्ये, खोडावर गडद तपकिरी-हिरव्या रंगविहीन डाग तयार होतात.
- यामुळे संपूर्ण रोपं सडते आणि सुकून जाते.
- रोगाचा प्रतिबंध करण्यासाठी कार्बेन्डाझिम १२% + मानकोझेब 64% ग्रॅम / किलो बियाणे दराने बीजप्रक्रिया करावी.
- ट्रायकोडर्मा विरिडी 1 किलो + स्यूडोमोनस फ्लूरोसेन्स 1 किलो द्रावण 200 लिटर पाण्यात मिसळून प्रति एकर प्रमाणे मुळांजवळ आळवणी करावी.
- 250 ग्रॅम कासुगामाइसीन 5% + कॉपर ऑक्सीक्लोराईड 45 डब्ल्यूपी किंवा मेटॅलेक्झील 8% + मॅन्कोझेब 64% 500 ग्रॅम / एकरचे द्रावण तयार करुन 10 दिवसांच्या अंतराने दोन वेळा मुळांजवळ सोडावे.
एन्थ्रेक्नोस (पानांवरील डाग) रोगापासून कारल्याचे पीक कसे वाचवायचे
- हा कारल्यात आढळणारा एक भयंकर रोग आहे.
- प्रथम यामुळे पानांवर अनियमित लहान पिवळ्या किंवा तपकिरी रंगाचे डाग येतात.
- भविष्यात, हे डाग गडद होतात आणि संपूर्ण पानांवर पसरतात.
- फळांवर लहान गडद डाग तयार होतात, जे संपूर्ण फळात पसरतात.
- ओल्या हवामानात या स्पॉट्सच्या मध्यभागी गुलाबी बीजाणू तयार होतात.
- हे प्रकाश संश्लेषणाच्या प्रक्रियेत अडथळा आणते आणि परिणामी, वनस्पतींची वाढ पूर्णपणे थांबवते.
- हा आजार टाळण्यासाठी कार्बोक्सिन 37.5 + थायरम 37.5 आणि 2.5 ग्रॅम / कि.ग्रा.बियाणे दराने उपचार करा.
- मॅंकोझेब 75% डब्ल्यू पी 400 ग्रॅम प्रति एकर किंवा क्लोरोथॅलोनिल 75 डब्ल्यूपी ग्रॅम प्रति एकर 10 दिवसांच्या अंतराने फवारणी करावी.
मूग पिकामध्ये तण व्यवस्थापन कसे करावे?
मूगातील तण व्यवस्थापन हे एक महत्त्वाचे कार्य आहे, जे न केल्यामुळे उत्पादनात मोठ्या प्रमाणात घट हाेते. हि तणे मूग पिकाची पोषकद्रव्ये, पाणी , प्रकाश, स्थान इत्यादींमध्ये स्पर्धा करतात आणि पिकाची वाढ, उत्पादन आणि गुणधर्म कमी करतात. किडे, कीटक, रोग इत्यादी कारणांपेक्षा तणांमुळे होणारे नुकसान जास्त होते. तण नियंत्रणामध्ये लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे योग्य वेळी तण नियंत्रित करणे. पुढीलप्रकारे तण प्रतिबंधित केले जाऊ शकते.
प्रतिबंध पद्धत- या पद्धतीत सर्व क्रियांचा समावेश आहे, ज्याद्वारे शेतात तणांचे प्रवेश रोखता येऊ शकते जसे की, प्रमाणित बियाण्यांचा वापर, चांगल्या कुजलेल्या शेण आणि कंपोस्ट खतांचा वापर, सिंचन नाल्यांची साफसफाई जमिनीची मशागत किंवा पेरणीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या यंत्रांची वापरा पूर्वी योग्य साफ सफाई इत्यादी.
यांत्रिकी पद्धत- तण नियंत्रित करण्याची ही एक सोपी आणि प्रभावी पद्धत आहे. पिकांच्या सुरुवातीच्या काळात पेरणी नंतर 15 ते 45 दिवसांत पिकांना तणमुक्त ठेवणे गरजेचे आहे. साधारणपणे दोन वेळा खुरपणी करावी. पहिली पेरणीनंतर 15-20 दिवसांनंतर आणि दुसरी 30-35 दिवसांनी केल्यामुळे तणनियंत्रण निट पध्दतीने होते. परंतु यामध्ये जास्त काळजी घेतली पाहिजे नाही तर पिकांच्या मुळांना नुकसान होते तसेच वेळ जास्त लागतो आणि मजुरीदेखील जास्त लागते.
रासायनिक पद्धत- तणनाशकांचा वापर करून तणांचे योग्य नियोजन करता येते. या पद्धतीमुळे वेळ बचतीसह प्रति हेक्टर खर्च कमी होतो. परंतु या रसायनांचा वापर करताना सावधानी बाळगणे आवश्यक आहे. तणनाशकाचे प्रमाण, वापरायची वेळ, त्याचा प्रकार, पीक इत्यादी बाबी लक्षात घेऊनच तणनाशकाचा वापर करावा. पेंडीमेथिलिन (स्टोम्प एक्सट्रा ) सारखे तणनाशक पेरणीनंतर ७२ तासांच्या आत ७०० मिली प्रति एकर प्रमाणे २०० लिटर पाण्यात मिसळून वापर करावा. मुगाच्या पिकात मोठ्या पानाचे तण २-४ पानाच्या अवस्थेत असताना क्विझलफोप इथाईल ५ इ सी (टरगा सुपर) किंवा प्रॉपाकूझालोफोप १० इ सी ३०० मिली प्रति एकर प्रमाणे २०० लिटर पाण्यात मिसळून वापर करावा.
Shareकारल्या मधील पांढरी भुरी रोगाचे नियंत्रण
- प्रथम पानांच्या वरच्या भागावर पांढरे-राखाडी डाग दिसतात, जे नंतर पांढर्या रंगाच्या पावडर सारखे दिसतात.
- ही बुरशी वनस्पतीमधून पोषकद्रव्ये काढते आणि प्रकाश संश्लेषण रोखते, ज्यामुळे झाडाची वाढ थांबते.
- रोगाच्या वाढीसह, संक्रमित भाग सुकतो आणि पाने गळून पडतात.
- हेक्साकोनाझोल 5% एस सी 400 मिली किंवा थायोफेनेट मेथाईल 70 डब्ल्यूपी किंवा अझोक्सिस्ट्रोबिन 23 एस सी 200 मिली प्रति एकर पंधरा दिवसांच्या अंतराने 200 ते 250 लिटर पाण्यात फवारणी करावी.
मूंग समृद्धि किटमध्ये असलेल्या उत्पादनांची उपयुक्तता
ग्रामोफोनचा या अष्टपैलू मूंग समृद्धि किट मध्ये खालील उत्पादन आहे.
- इनक्रिलः हे उत्पादन सीविड, अमीनो ॲसिडसारख्या नैसर्गिकरित्या उपलब्ध घटकांचे संयोजन आहे. मुळांची आणि प्रकाश संश्लेषणाची वाढ करुन पिकाची वाढ सुधारते.
- ट्रायको शिल्ड कॉम्बॅटः या उत्पादनामध्ये ट्रायकोडर्मा विरिडी आहे, जो मातीत आढळणार्या सर्वात हानिकारक बुरशीपासून बचाव करण्यास सक्षम आहे. यामुळे मूळ सड, मर रोग यासारख्या आजारांपासून वाचवले आहे.
- कॉम्बिमेक्सः हे उत्पादन दोन वेगवेगळ्या प्रकारच्या सूक्ष्मजीवांचे मिश्रण आहे, जे पोटॅश आणि फॉस्फरसची उपलब्धता वाढविण्यात मदत करते, मूग पिकासाठी आवश्यक घटक आणि पिकाचे उत्पादन वाढविण्यात मदत करते.
- जय वाटीका राईझोबियम: हे बॅक्टरीया द्विदल पिकांच्या मुळात गाठी बनवतात ज्यामुळे वातावरणात उपलब्ध नायट्रोजन पिकांना उपलब्ध होतो.
ग्रामोफोन मूग समृद्धि किट सह मुगाची प्रगत लागवड
- मूग समृद्धि किटमध्ये समाविष्ट असलेली सर्व उत्पादने, सेंद्रिय असल्याने पर्यावरणाला हानी न येता मातीची रचना सुधारित करतात.
- हे किट मातीत अस्तित्त्वात असलेल्या फायदेशीर जिवाणूंची संख्या आणि वनस्पतींच्या पोषक तत्त्वांची उपलब्धता वाढवून कार्य करतात.
- मूग समृद्धी किट बुरशीचा नाश तसेच मुळांचा विकास इत्यादी महत्वपूर्ण कामात मदत करते.
- हे किट पिकात येणाऱ्या मूळ सड, मर रोग, सारख्या रोगांपासून रक्षण करतात.
- हे किट मुळांमध्ये राइझोबियम वाढवून नायट्रोजन फिक्सेशन वाढवते.
मिरचीच्या प्रगत जातींचे ज्ञान
हायवेग सानिया
- मिरची चे हे वाण जिवाणूजन्य मर रोग आणि मोसॅक व्हायरस साठी माध्यम प्रतिकारक्षम आहे.
- या प्रकारात फळांची लांबी 13-15 सेमी, जाडी 1.7 सेमी आणि चमकदार हिरव्या-पिवळ्या रंगाचे असून ते 14 ग्रॅम वजनाचे असते.
- या जातीची प्रथम तोडणी 50-55 दिवसांत होते.
मायको नवतेज (एम एच सी पी-319):
- ही पावडर पांढरी भुरी आणि दुष्काळासाठी सहनशील आहे.
- हे हायब्रीड वाण माध्यम ते जास्त तिखट साठी प्रसिद्ध आहे आणि याची साठवणूक क्षमता जास्त आहे.
माती तपासणीसाठी नमुना कसा घ्यावा
- मातीचा नमुना अशा प्रकारे घ्यावा की, ते संपूर्ण शेतीचे प्रतिनिधित्व करतील, यासाठी किमान 500 ग्रॅम नमुना घेणे आवश्यक आहे.
- मातीच्या वरच्या पृष्ठभागावरून सेंद्रिय पदार्थ जसे की, डहाळे, कोरडे पाने, देठ व गवत इत्यादी काढून टाकणे, शेतीच्या क्षेत्राच्या अनुषंगाने 8-10 ठिकाणी नमुना निवडण्याची निवड करा.
- निवडलेल्या ठिकाणी उथळ मुळे असलेल्या पिकामध्ये 10-15 सें.मी. व खोलगट पिकामध्ये 25-30 सेमी खोलीचा व्ही-आकाराचा खड्डा बनवा.
- यानंतर सुमारे एक इंच जाड मातीचा समान थर संपूर्ण खोलीपर्यंत कापून घ्या, आणि स्वच्छ बादली किंवा घमेल्यात ठेेवा. त्याचप्रमाणे इतर निवडलेल्या ठिकाणाहून नमुने गोळा करून ते मिश्रण चार भागात विभागून घ्या.
- या चारही भागांना समोरासमोर सोडून द्या आणि अर्ध्या किलोग्रॅम मातीचा नमुना शिल्लक होईपर्यंत उर्वरित भागाचा ढीग बनवून पुन्हा त्याच प्रक्रियेची पुनरावृत्ती करा.
- हे मातीचे नमुना गोळा करून ते पॉलिथिलीनमध्ये घाला आणि लेबलिंग करा.
- लेबलिंगमध्ये शेतकऱ्यांचे नाव, शेताचे स्थान, मातीच्या नमुन्यांची तारीख आणि मागील, सध्याच्या आणि भविष्यात पेरलेल्या पिकाचे नाव लिहा
माती तपासणी मधून आम्हाला कोणत्या प्रकारची माहिती मिळते?
मातीची चाचणी मातीमध्ये उपस्थित घटकांना अचूक ओळखू शकते. हे जाणून घेतल्यानंतर, याच्या मदतीने, जमिनीत उपलब्ध पौष्टिकतेचे प्रमाण संतुलित प्रमाणात खत देऊन शेतीसाठी उपयुक्त ठरेल. याचा परिणाम चांगला पिक घेण्यास होतो.
खालील गोष्टी माती तपासणीद्वारे निश्चित केल्या जाऊ शकतात.
- माती सामु
- विघुत चालकता (क्षारांची एकाग्रता)
- सेंद्रिय कार्बन
- उपलब्ध नायट्रोजन
- उपलब्ध फॉस्फरस
- उपलब्ध पोटाश
- उपलब्ध कॅल्शियम
- उपलब्ध जस्त
- उपलब्ध बोरॉन
- उपलब्ध सल्फर
- उपलब्ध लोह
- उपलब्ध मॅंगनीज
- उपलब्ध तांबे
जमीन व बियाण्यांचा उपचार करून उन्हाळी मुगाचे उत्पादन वाढवा.
मुगाच्या पिकासाठी शेती प्रक्रिया सुरू करण्यापूर्वी जमीन उपचार आवश्यक आहे. त्याद्वारे, जमिनीत हानीकारक कीटक आणि बुरशी नष्ट होऊ शकते.
भूमीवर उपचार: 6-8 टन चांगल्या कुजलेल्या शेणखतात 4 किलो कंपोस्टिंग बॅक्टेरिया आणि 1 किलो ट्रायकोडर्मा व्हिरीडी मिसळून एक एकर शेतात पसरवा.
मुगाच्या चांगल्या उत्पादनासाठी बीजोपचार करणे फायदेशीर आहे. हे हानिकारक बुरशी आणि शोषक कीटकांपासून संरक्षण करते.
बियाणे उपचारः मुगाच्या बियाण्यांमध्ये (1) 2.5 ग्रॅम कार्बोक्सिन 37.5% + थायरम 37.5% डीएस किंवा 5-10 ग्रॅम ट्रायकोडर्मा विरिडी/ स्यूडोमोनास फ्लोरेसेंस आणि 5 मिली इमिडाक्लोप्रिड 48 एफएस प्रति किलो बियाण्यासह बीजोपचार करणे.
Share