Gram Salah – पृष्ठ 643

मुगाच्या प्रगत जातींचे ज्ञान

01/04/202012/01/2021

Information of improved varieties of Moong bean

शक्तिवर्धक विराट: या प्रकारचे मूग 70-80 दिवसात तयार होतात .या जातीचे रोप सरळ, कठीण, कमी वाढणारे आहे ज्याला प्रत्येक शेंगेमधे 10-12 दाणे असतात. हे सुधारित वाण उन्हाळी व खरीप या दोन्ही हंगामांत पेरणीसाठी योग्य आहे.

मूंग अवस्थी सम्राट: ही सुधारित वाण उन्हाळी व खरीप या दोन्ही हंगामांत पेरणीसाठी योग्य आहे. या प्रकारचे मूग 70-80 दिवसात चांगले उत्पादन देतात.

ईगल मूंग: ही वाण पीडीएम-139 म्हणूनही ओळखली जाते, जी 55-60 दिवसांत तयार होतात. हेक्टरी 12-15 क्विंटल उत्पादन मिळते. या जातीमध्ये पिवळ्या मोज़ेक विषाणूची मध्यम प्रतिकारशक्ती आहे. हे सुधारित वाण उन्हाळी हंगामात पेरणीसाठी योग्य आहे.

हवामानातील बदलांमुळे कीटकांचे हल्ले होऊ शकतात

01/04/2020

Pest attacks may occur in the change of weather

हवामानातील बदल पाहता अनेक प्रकारचे कीटक पिकांवर हल्ला करु शकतात. कारण ओलसर वातावरण त्यांच्यासाठी योग्य आहे.
उन्हाळ्यात काकडीवर्गीय भाज्यांमध्ये लाल बीटल किडीचा हल्ला होण्याची शक्यता असते. या किडीची संख्या जास्त असल्यास, सायपरमेथ्रीन 4% ईसी + प्रोफेनोफॉस 40% ईसी 400 मिली किंवा बायफेनथरीन 10% ईसी 200 मिली किंवा डायक्लोरव्हॉस 76 ईसी 300 मिली / एकर फवारणी करावी.
भेंडीमध्ये पांढरी माशी, मावा, तुडतुडे इत्यादी रस शोषक कीटकांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी, थायोमेथॉक्झोम 25 डब्ल्यू जी ग्रॅम / 15 लिटर पाण्यात फवारणी करावी.
कांद्यामध्ये थ्रिप्स ( तेला ) ची उच्च शक्यता आहे, म्हणून प्रोफेनोफॉस 50 ईसी, 45 मिली किंवा लॅम्बडा सायलोथ्रिन 4.9% से. 20 मिली किंवा स्पिनोसॅड 10 मि.ली. किंवा फिप्रोनिल 5 एस.सी. 15 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
0.5 मिली मिश्रण कीटक नाशकासोबत 15 लिटर पाण्यामध्ये वापर, जेणेकरून कीटकनाशक रोपांमध्ये योग्यरीत्या शोषले जाईल.

कांदा पिकामध्ये थ्रिप्स (तेला) कसे व्यवस्थापित करावे?

31/03/202012/01/2021

हा एक लहान आकाराचा कीटक आहे, ज्यामुळे कांद्याच्या पिकाचे सर्वाधिक नुकसान होते. त्याचे दोन्ही नवजात आणि प्रौढ फॉर्म पानांच्या आत लपून रस शोषतात ज्यामुळे पानांवर पिवळसर पांढरे डाग येतात आणि नंतरच्या टप्प्यात पाने संकुचित होतात. सुरुवातीच्या काळात हा किडा पिवळा असतो. जाे नंतर गडद तपकिरी होताे. त्याचे आयुष्य 8-10 दिवस आहे. प्रौढ कांद्याच्या शेतात, गवत आणि इतर वनस्पतींवर सुसुप्त राहतात. हिवाळ्यात थ्रिप्स (तेला) कांद्यात जातात आणि पुढच्या वर्षी ते संसर्गाचे स्त्रोत म्हणून कार्य करतात. मार्च-एप्रिल दरम्यान हे कीटक बियाणे उत्पादन आणि कांदा यांवर मोठ्या प्रमाणात वाढतात त्यामुळे बाधित झाडांची वाढ थांबते, पाने फिरलेली दिसतात आणि कांदा तयार होणे पूर्णपणे थांबते. साठवणुकी दरम्यान देखील त्याची लागण कांद्यावर राहते.

प्रतिबंधात्मक उपाय-

कांदा व कांद्याच्या नियंत्रणासाठी उन्हाळ्यात खोल नांगरणी करावी.
जास्त नायट्रोजन खत वापरू नका.
प्रोफेनोफॉस 50 ई.सी. 45 मिली किंवा लॅम्बडा सायलोथ्रिन 4.9%.सी एस 20 मिली किंवा स्पिनोसॅड 10 मि.ली. किंवा फिप्रोनिल 5 एस.सी. प्रति 15 लिटर दराने फवारणी करा.

कारल्याचे सेवन केल्याने फायदे

30/03/2020

कारल्यामध्ये फॉस्फरस पर्याप्त प्रमाणात आढळतो. हे कफ, बद्धकोष्ठता आणि पाचक समस्या दूर करते. त्याच्या सेवनाने पचनसंस्था बळकट होते.
पोटात वायू आणि अपचन झाल्यास कारल्याचा रस पिणे चांगले. ज्यामुळे, हा रोग बऱ्याच काळासाठी निघून जातो.
कारल्याचा रस पिल्याने यकृत मजबूत होते आणि यकृतातील सर्व समस्या दूर होतात आणि काविळीचे फायदेही मिळतात.
हे हृदयाच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये हानिकारक चरबी जमा होऊ देत नाही, ज्यामुळे रक्त परिसंचरण टिकते.
यात मोमेर्सिडिन आणि चारॅटिन नावाची दोन संयुगे आहेत, जे रक्तातील साखर नियंत्रित करतात.
कडू कारले इन्सुलिन सक्रिय करते. रिकाम्या पोटावर कारल्याचा रस पिल्याने मधुमेहाचा त्रास कमी होतो.
यात बीटा कॅरोटीन आहे, ज्यामुळे डोळ्यांशी संबंधित आजार दूर राहतात आणि नजर वाढण्यास मदत होते.

उन्हाळ्यात भरपूर कलिंगड खा

30/03/2020

Watermelon is very beneficial in summer season

कलिंगडमध्ये 92% पाणी असते, जे शरीर थंड आणि ताजे ठेवते।
हे सेवन केल्याने उन्हाळ्यात चालणार्‍या उष्ण हवेपासून संरक्षण होते।
कलिंगडामध्ये अँटिऑक्सिडेंट्स असतात जे रोग प्रतिकारशक्ती प्रणाली बळकट करतात. हे उष्मांक कमी करतात ज्यामुळे लठ्ठपणा कमी होतो।
कलिंगडामध्ये क जीवनसत्त्व जास्त असते, जे त्वचेचा वरील भाग तयार करण्यास मदत करते आणि शरीराची रोग प्रतिकार क्षमता वाढवते।
याचे सेवन रक्तदाब नियंत्रित करण्यास मदत करते।

उन्हाळ्यात प्राण्यांची विशेष काळजी कशी घ्यावी

29/03/2020

गरम हवामानामुळे जनावरांवरही ताण दिसून येतो.
उच्च तापमानामुळे, प्राण्यांच्या आहाराची स्थिती कमी होते आणि वर्तन देखील बदलते.
उच्च तापमानामुळे आणि उष्माघातामुळे प्राण्यांचा मृत्यू होऊ शकतो.
हे टाळण्यासाठी, प्राण्यांना थेट सूर्यापासून संरक्षित केले पाहिजे आणि प्राण्यांसाठी पाण्याचे योग्य व्यवस्थापन करावे.
जनावरांच्या खोलीत योग्य आर्द्रता आणि शीतलता ठेवावी.
गर्भवती प्राण्यांना प्रसूती-तापापासून (दुधाचा ताप) संरक्षण देण्यासाठी दररोज 50-60 ग्रॅम खनिज मिश्रण द्या.

रसायने न वापरता माती उपचार कसे करावे?

28/03/202012/01/2021

रसायन न वापरता प्रामुख्याने दोन प्रकारच्या पद्धती वापरुन माती उपचार किंवा माती शुद्धीकरण खालीलप्रमाणे केले जाऊ शकते –

माती सोर्यीकरण किंवा माती सोलरायझेशन- उन्हाळ्यात जेव्हा तीव्र सूर्यप्रकाश असतो आणि तापमान जास्त असते, तेव्हा मातीच्या सोलरायझेशनसाठी सर्वोत्तम काळ आहे. यासाठी, बेड्यांना प्लास्टिकच्या पारदर्शक कागदाने झाकून एक ते दोन महिने ठेवले जाते. प्लास्टिक शीटच्या कडा मातीने झाकल्या पाहिजेत, जेणेकरून हवा आत जाऊ शकत नाही. या प्रक्रियेमुळे प्लास्टिक फिल्मच्या आत तापमान वाढते, या प्रक्रियेमुळे मातीमध्ये असलेले हानिकारक कीड, रोगांचे बीज तसेच काही तणांचे बीज नष्ट होते. प्लास्टिक फिल्म वापरल्यामुळे मातीतील रोग किंवा किडे कमी होतात. अशाप्रकारे, रासायनिक वापराशिवाय जमिनीतील रोग आणि कीटक कमी होतात. अशाप्रकारे, मातीमध्ये काहीही न टाकता मातीचा उपचार केला जाऊ शकतो.

जैविक पद्धत- जैविक पद्धतीने मातीच्या उपचारासाठी ट्रायकोडर्मा विरिडी (संजीवनी / कॉम्बेट) जे बुरशीनाशक आहे आणि ब्यूवेरिया बेसियाना (बेव कर्ब) जो कीटकनाशक आहे याद्वारे उपचार केले जाते. या वापरासाठी 8-10 टन चांगले कुजलेले शेण घ्या आणि त्यात 2 किलो संजीवनी / कॉम्बॅट आणि बेव्ह कर्ब मिसळल्याने मिश्रणात ओलावा राखतो ही क्रिया थेट सूर्यप्रकाश घेऊ नये, म्हणून हे सावली किंवा झाडाखाली केली जाते. नियमित हलके पाणी देऊन ओलावा टिकवून ठेवावा लागतो. बुरशीजन्य वाढीच्या 4-5 दिवसांनंतर कंपोस्टचा रंग हलका, हिरवा होतो नंतर खत फिरवले जाते जेणेकरून बुरशीने तळाशी थर देखील व्यापला जाताे. 7 ते 10 दिवसानंतर, ते एकर दराने शेतात विखुरले जाते. हे देखील जमिनीत हानीकारक कीटक, त्यांचे अंडी, प्युपा उपस्थित करून बुरशीचे बीजाणू नष्ट करतात.

ग्रामोफोनद्वारे उपलब्ध माती समृद्धि किटमध्ये सर्व सेंद्रिय उत्पादने आहेत ज्यामुळे मातीची रचना सुधारते, फायदेशीर जीवांची संख्या वाढते आणि वनस्पतींच्या पोषक तत्त्वांची उपलब्धता वाढते, हानिकारक बुरशी नष्ट होते, मुळे वाढण्यास, मुळांमधील राईझोबियम नायट्रोजन फिक्सेशनसारखी महत्त्वपूर्ण कार्ये करतात.

कारल्याच्या पिकामध्ये विषाणूजन्य रोगांचे व्यवस्थापन

27/03/202012/01/2021

कारल्याला विषाणूजन्य रोग हा सहसा पांढरी माशी आणि मावा द्वारे होतो.

या रोगात पानांवर अनियमित फिकट आणि गडद हिरव्या आणि पिवळ्या रंगाचे पट्टे किंवा डाग दिसतात.
पाने वळतात संकुचित होतात, आणि पानांच्या शिरा गडद हिरव्या किंवा फिकट पिवळ्या होतात.
रोपे लहान राहतात आणि फळे गळून खाली पडतात.
हा रोग रोखण्यासाठी पांढरी माशी आणि मावा नियंत्रित करणे गरजेचे आहे.
अशा कीटकांचे नियंत्रण करण्यासाठी 10-15 दिवसांच्या अंतराने एसीटामिप्रिड 20% एसपी ग्रॅम / एकर आणि स्ट्रेप्टोमाइसिन 20 ग्रॅम फवारणी करावी.
स्ट्रेप्टोमाइसिन 20 ग्रॅम + डिफेनॅथ्यूरॉन 100 ग्रॅम 200 लिटर पाण्यात फवारणी केली जाते.

कारल्याच्या पिकामध्ये रस शोषक किडींचे नियंत्रण

27/03/202012/01/2021

मावा, तुडतुडे, पांढरी माशी, लोकरी मावा असे कीटक कारल्याच्या पिकाला नुकसान करतात.
रसशोषक किडीपासून बचाव करण्यासाठी इमिडाक्लोप्रिड 17.8 एस.एल. प्रति 15 लिटर पाण्यात 5 मि.ली. किंवा
थायोमेथॉक्सम 25 डब्ल्यू जी 5 ग्रॅम प्रति 15 लिटर पाण्यात फवारणी करावी.
कीटकनाशकां विरूद्ध प्रतिकार निर्माण होऊ नये म्हणून कीटकनाशकाची बदलून फवारणी करावी.
बव्हेरिया बेसियाना 1 किलो प्रति एकर जैविक पद्धतीने वापरा किंवा वरील कीटकनाशकाच्या संयोगाने देखील वापरता येते.

हवामानासोबत ताळमेळ ठेवणं अत्यंत गरजेचे आहे

27/03/202012/01/2021

बंगालच्या उपसागरात झालेल्या चक्रीवादळामुळे मध्य भारतात अधिक पाऊस पडत आहे. हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार, अतिवृष्टीसह देशातील अनेक भागात गारपिटीची शक्यता आहे. आजही पाऊस पडण्याची शक्यता आहे आणि येत्या 2 तासांत उत्तर छत्तीसगड सह मध्य प्रदेशातील पूर्व आणि मध्य भागांमध्ये वादळ व गारांचा पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. यांसह सिक्कीम, पश्चिम बंगाल आणि दक्षिण किनारी तमिळनाडूमध्ये विखुरलेला पाऊस पडण्याची शक्यता आहे.

या हंगामातील बदल लक्षात घेता, कृषी संबंधित अनेक कामे करता येतील-

शेतातील बांध व्यवस्थापित करा जेणेकरून शेतात पाणी जास्त काळ थांबू नये.
कापणीच्या वेळी शेतात काही उघडे ठेवू नका, खोली, कोठार किंवा पावसाचे पाणी न येणार्‍या ठिकाणी ठेवा.
आभाळ स्वच्छ झाल्यावर हरभरा, मसूर आणि गव्हाला तिरपे किंवा प्लास्टिकच्या चादरीवर ठेवा आणि 2 ते 3 दिवस कोरडे ठेवा, म्हणजे धान्यातील ओलावा 12% पेक्षा कमी होईल व नंतर साठवा.
बियाण्याला कीड, बुरशी व तनापासून वाचवण्यासाठी बीज साठवणुकीपूर्वी त्यातील दगड, माती, पाने तसेच तणांचे बीज वेगळे करून टाका आणि उन्हात दोन ते तीन दिवस वाळवून ८-१०% ओलावा असताना साठवणूक करावी.
बियाणे साठवण्यापूर्वी बुरशीनाशकासह बीजोपचार करणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे बियाण्यांमुळे होणार्‍या आजारावर स्वस्त आणि प्रभावी नियंत्रण मिळवता येते. बियाण्यांवरील उपचारासाठी थायरम किंवा कॅप्टान औषधाची मात्रा 3 ग्रॅम किंवा कार्बॉक्सिन 2 ग्रॅम प्रति किलो दराने दिली पाहिजे.
हवामानातील बदल लक्षात घेता, अनेक रोग आणि कीटक पिकांवर आक्रमण करू शकतात, कारण हे वातावरण त्यांच्यासाठी योग्य आहे.
उन्हाळ्यात भोपळ्याचा भाजीपाला लाल बीटल किडीचा हल्ला होण्याची शक्यता आहे, जर या किडीची संख्या जास्त असेल तर प्रति लिटर पाण्यात 1 ग्रॅम डाइक्लोराेवोस 76 ईसी फवारणी करावी.
पांढर्‍या माशी, मावा, तुडतुडे इत्यादी रस शोषक कीटकांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी प्रति लिटर पाण्यात डायमेथोएट 30 ईसी 1-1.5 मिली फवारणी करावी.
कांद्यामध्ये थ्रीप्स (टीला) ची उच्च शक्यता आहे, म्हणून प्रोफेनोफॉस 50 ईसी 45 मिली किंवा लॅम्बडा सायलोथ्रिन 4.9% से. 20 मिली किंवा स्पिनोसॅड 10 मि.ली. किंवा फिप्रोनिल 5 एस.सी. 15 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
रासायनिक औषधांसोबत या वातावरणात चिपको ०.५ मिली प्रति १५ मीटर पाण्यात मिसळून फवारणी करा जेणेकरून औषध पिकांमध्ये शोषले जाईल.
उन्हाळ्यात खोल नांगरणी करावी. खोल नांगरणी केल्यास जमिनीतील हवेची हालचाल सुधारते, ज्यामुळे जमिनीत पाणी साठवण्याची क्षमता वाढते आणि हानिकारक कीटक आणि बुरशीजन्य बीजाणू नष्ट होतात.