बंगालच्या उपसागरात झालेल्या चक्रीवादळामुळे मध्य भारतात अधिक पाऊस पडत आहे. हवामान खात्याच्या म्हणण्यानुसार, अतिवृष्टीसह देशातील अनेक भागात गारपिटीची शक्यता आहे. आजही पाऊस पडण्याची शक्यता आहे आणि येत्या 2 तासांत उत्तर छत्तीसगड सह मध्य प्रदेशातील पूर्व आणि मध्य भागांमध्ये वादळ व गारांचा पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. यांसह सिक्कीम, पश्चिम बंगाल आणि दक्षिण किनारी तमिळनाडूमध्ये विखुरलेला पाऊस पडण्याची शक्यता आहे.
या हंगामातील बदल लक्षात घेता, कृषी संबंधित अनेक कामे करता येतील-
- शेतातील बांध व्यवस्थापित करा जेणेकरून शेतात पाणी जास्त काळ थांबू नये.
- कापणीच्या वेळी शेतात काही उघडे ठेवू नका, खोली, कोठार किंवा पावसाचे पाणी न येणार्‍या ठिकाणी ठेवा.
- आभाळ स्वच्छ झाल्यावर हरभरा, मसूर आणि गव्हाला तिरपे किंवा प्लास्टिकच्या चादरीवर ठेवा आणि 2 ते 3 दिवस कोरडे ठेवा, म्हणजे धान्यातील ओलावा 12% पेक्षा कमी होईल व नंतर साठवा.
- बियाण्याला कीड, बुरशी व तनापासून वाचवण्यासाठी बीज साठवणुकीपूर्वी त्यातील दगड, माती, पाने तसेच तणांचे बीज वेगळे करून टाका आणि उन्हात दोन ते तीन दिवस वाळवून ८-१०% ओलावा असताना साठवणूक करावी.
- बियाणे साठवण्यापूर्वी बुरशीनाशकासह बीजोपचार करणे आवश्यक आहे, ज्यामुळे बियाण्यांमुळे होणार्‍या आजारावर स्वस्त आणि प्रभावी नियंत्रण मिळवता येते. बियाण्यांवरील उपचारासाठी थायरम किंवा कॅप्टान औषधाची मात्रा 3 ग्रॅम किंवा कार्बॉक्सिन 2 ग्रॅम प्रति किलो दराने दिली पाहिजे.
- हवामानातील बदल लक्षात घेता, अनेक रोग आणि कीटक पिकांवर आक्रमण करू शकतात, कारण हे वातावरण त्यांच्यासाठी योग्य आहे.
- उन्हाळ्यात भोपळ्याचा भाजीपाला लाल बीटल किडीचा हल्ला होण्याची शक्यता आहे, जर या किडीची संख्या जास्त असेल तर प्रति लिटर पाण्यात 1 ग्रॅम डाइक्लोराेवोस 76 ईसी फवारणी करावी.
- पांढर्‍या माशी, मावा, तुडतुडे इत्यादी रस शोषक कीटकांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी प्रति लिटर पाण्यात डायमेथोएट 30 ईसी 1-1.5 मिली फवारणी करावी.
- कांद्यामध्ये थ्रीप्स (टीला) ची उच्च शक्यता आहे, म्हणून प्रोफेनोफॉस 50 ईसी 45 मिली किंवा लॅम्बडा सायलोथ्रिन 4.9% से. 20 मिली किंवा स्पिनोसॅड 10 मि.ली. किंवा फिप्रोनिल 5 एस.सी. 15 लिटर पाण्याच्या दराने फवारणी करावी.
- रासायनिक औषधांसोबत या वातावरणात चिपको ०.५ मिली प्रति १५ मीटर पाण्यात मिसळून फवारणी करा जेणेकरून औषध पिकांमध्ये शोषले जाईल.
- उन्हाळ्यात खोल नांगरणी करावी. खोल नांगरणी केल्यास जमिनीतील हवेची हालचाल सुधारते, ज्यामुळे जमिनीत पाणी साठवण्याची क्षमता वाढते आणि हानिकारक कीटक आणि बुरशीजन्य बीजाणू नष्ट होतात.
