माती परीक्षण करणे फायदेशीर आहे, त्याचे फायदे जाणून घ्या

26/02/2021 पर प्रकाशित किया गया
Know what are the benefits of Soil Testing
  • मातीची चाचणी मातींमध्ये उपस्थित असलेल्या घटकांची अचूकपणे तपासणी करते. त्यांच्या माहितीनंतर, जमिनीत उपलब्ध पोषक तत्वांनुसार, खत आणि खतांचे प्रमाण सूचविले जाते.
  • म्हणजेच, माती परीक्षणानंतर संतुलित प्रमाणात खत देऊन शेतीत अधिक फायदा घेता येतो आणि खतांचा खर्च कमी देखील करता येतो.
  • माती परीक्षण करून माती पी.एच. विद्युत चालकता, सेंद्रीय कार्बनसह मुख्य पोषक आणि सूक्ष्म पोषक घटक तपासले जातात.
  •  माती पी.एच. मूल्यावरून माती अम्लीय किंवा अल्कधर्मी स्वरूपाची आहे हे निश्चित केली जाऊ शकते. माती पी.एच. कमी होणे किंवा वाढणे वनस्पतींच्या वाढीवर परिणाम करते.
  • माती पी.एच. एकदा कळल्यास, समस्याग्रस्त भागांत योग्य पीक वाणांची शिफारस केली जाते, ज्यात आम्लता आणि क्षारता सहन करण्याची क्षमता असते.
  • माती पी.एच. जेव्हा मूल्य 6.5 ते 7.5 च्या दरम्यान असते तेव्हा बहुतेक पौष्टिक तत्त्वझाडांना उपलब्ध होतात आणि अम्लीय जमीन आणि क्षारीय मातीसाठी जिप्सम, चुना घालण्याचा सल्ला दिला जातो.
  • विद्युत चालकता, माती परीक्षेद्वारे ओळखली जाऊ शकते, यामुळे जमिनीतील क्षारांच्या प्रमाणाची माहिती मिळते.
  • जमिनीत क्षारांचे जास्त प्रमाण असल्यामुळे वनस्पतींना पोषकद्रव्ये शोषण्यास अडचण येते.
  • माती परीक्षण सेंद्रिय कार्बन चाचणी मातीची सुपीकता प्रकट करते.
  • मातीचे भौतिक गुणधर्म जसे की, मातीची रचना, पाणी धारण करण्याची शक्ती इत्यादि सेंद्रीय कार्बनने वाढ केली आहे.
  • सेंद्रिय कार्बन देखील पोषक तत्वांचा (जमिनीत खाली जाण्यापासून) बचाव करण्यास प्रतिबंध करते.
  • या व्यतिरिक्त, पोषक तत्वांची उपलब्धता आणि हस्तांतरण आणि सूक्ष्मजीवांच्या वाढीसाठी देखील सेंद्रिय कार्बन उपयुक्त आहे.
  • मातीची सुपीकता यावर अवलंबून शेती, उत्पादन व इतर उपयुक्त योजना राबविण्यात मदत होते.
  • म्हणूनच, या सर्व माहितीवरून माती परीक्षण किती महत्त्वाचे आहे हे समजते.
Share

माती परीक्षणात, माती पी.एच.(सामू) आणि विद्युत चालकता आणि सेंद्रिय कर्ब चे महत्त्व

28/04/2020 पर प्रकाशित किया गया

माती पी एच (सामू)

  • हे मातीची प्रक्रिया दाखवते, माती सामान्य, अम्लीय किंवा क्षारीय आहे. माती पी.एच. कमी होणे किंवा वाढणे वनस्पतींच्या वाढीवर परिणाम करते.
  • समस्या असलेल्या भागात योग्य प्रकारच्या वाणांची शिफारस केली जाते ज्यात आम्लता आणि क्षारता सहन करण्याची क्षमता आहे.
  • 6.5 ते 7.5 च्या दरम्यान माती पी.एच.(सामू) मध्ये बहुधा सर्व पोषक तत्त्व रोपांना उपलब्ध होतात. जेव्हा सामू 6.5 पेक्षा कमी असतो जमीन अम्लीय असते आणि जेव्हा 7.5 पेक्षा जास्त असतो तेव्हा जमीन क्षारीय असते.
  • अम्लीय जमिनीसाठी चुना आणि क्षारीय जमिनीसाठी जिप्सम टाकण्याची शिफारस आहे.विद्युत चालकता (क्षारांचे प्रमाण) यांचे महत्त्व?
  • मृदा विद्युत चालकता (ईसी) एक अप्रत्यक्ष मोजमाप आहे. ज्याचा मातीच्या भौतिक आणि रासायनिक गुणधर्मांशी खूप खोल संबंध आहे. मातीची विद्युत चालकता मातीत पोषक तत्त्वांच्या उपलब्धतेचे संकेत आहे.
  • मातीत जास्त प्रमाणात क्षारांमुळे पौष्टिक द्रव्यांच्या शोषणावर हानिकारक परिणाम होतो.
  • खूप कमी विद्युत चालकता पातळी पोषक द्रव्यांची कमी उपलब्धता दर्शवितात आणि अधिक ईसी पातळी उच्च पोषकतेचे प्रमाण दर्शवते. कमी ईसी असलेले बहुतेक वालुकामय मातीत आढळतात ज्यात सेंद्रिय पदार्थ कमी असतात , तर उच्च ईसी पातळी उच्च सेंद्रिय पदार्थ असलेल्या मातीमध्ये (अधिक चिकणमाती) आढळतात.
  • मातीचा पोत, क्षारपणा आणि आर्द्रता हे मातीचे गुणधर्म आहेत जे सर्वात जास्त ईसी पातळीवर परिणाम करतात.
Share

How to improve production by improving soil health

28/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

मातीचे आरोग्य सुधारून उत्पादन कसे वाढवावे

मातीचे आरोग्य कसे सुधारावे –

पिकाच्या उत्पादनात 50% पर्यन्त वाढ करण्यासाठी मातीवर पुढील तीन महत्वपूर्ण उपाय करावेत:

  • मातीतील पोषक तत्वांचे प्रमाण वाढवणे
  • मातीची भौतिक अवस्था सुधारणे
  • मातीच्या pH स्तराचे संतुलन कायम राखणे
  1. मातीतील पोषक तत्वांचे प्रमाण वाढवण्यासाठी –                        
  • आधीच्या पिकाच्या कापणीनंतर उरलेले पिकाचे अवशेष आग लावून नष्ट करू नयेत.
  • कापणीनंतर शेतात दोन वेळा नांगरणी करावी. त्याने पिकाचे अवशेष विघटित होऊन रोपांना पोषक तत्वे मिळवून देतील.
  • शेतात नांगरणी करताना FYM 10 टन/ एकर किंवा गांडूळ खत 2.5 टन/ एकर + एस.एस.पी. 100 किलो/एकर या प्रमाणात मिसळावे.
  • 1 kg मायक्रोन्यूट्रियंट + PSB 2 कि.ग्रॅ. + KMB 2 kg + NFB 2 कि.ग्रॅ. + ZnSB 4 कि.ग्रॅ. + ट्रायकोडर्मा 3 कि.ग्रॅ./ एकर पेरणी करताना दिल्याने मातीतील पोषक तत्वांच्या मात्रेत वाढ होते.
  1. मातीची भौतिक अवस्था सुधारण्यासाठी –
  • पुरेशा प्रमाणात पाणी उपलब्ध असल्यास पिकाच्या कापणीनंतर शेताची नांगरणी करून स्पीड कम्पोस्ट 4 कि.ग्रॅ./ एकर या प्रमाणात मातीत पसरून सिंचन करावे.
  • 15 – 20 दिवसांनंतर स्पीड कम्पोस्टच्या मदतीने पिकाचे अवशेष चांगल्या प्रकारे विघटित होऊन मातीची संरचना सुधारतात.
  1. मातीच्या pH स्तराच्या संतुलनाच्या रक्षणासाठी –
  • मातीचा pH स्तर नियंत्रित करण्यासाठी संथ गतीने रिलीज होणारी पोषक तत्वे वापरावीत.
  • अधिक क्षार आणि आम्ल स्वभावाच्या उर्वरकांचा वापर संतुलित मात्रांमध्ये करावा.
  • भरघोस उत्पादनासाठी मातीचा pH स्तर 6.ते 7.0 असावा.
  • आम्लीय मातीच्या सुधारणेसाठी कॅल्शियम कार्बोनेटची मात्रा मृदा परीक्षण अहवालानुसार द्यावी.
  • क्षारीय मातीच्या सुधारणेसाठी जिप्समची मात्रा मृदा परीक्षण अहवालानुसार द्यावी.

Share

Why & how to apply FYM in soil?

18/04/2019 पर प्रकाशित किया गया

मातीत शेणखत कसे आणि का मिसळावे?

  • देशभरातील अधिकांश शेती करण्यास योग्य जमिनीतील 11% ते 76% पर्यन्त जमिनीत कार्बनिक कार्बनचा अभाव आहे.
  • शेणखत हा कार्बनिक कार्बनचा चांगला स्रोत आहे.
  • मृदा – जैविक कार्बन हा मातीच्या उर्वरतेचा प्रमुख घटक आहे. तो रोपांच्या योग्य वाढीसाठी पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता, सरंध्रता अशा मातीच्या भौतिक गुणामध्ये सुधारणा करतो.
  • शेणखत हे शेतीत उर्वरकासारखे वापरले जाणारे कार्बनिक खत आहे. ते शेताची उर्वरता वाढवते. साधारणपणे चांगल्या खतात 0.5% नायट्रोजन, 0.2% फॉस्फरस, 0.5% पोटाश असते.
  • ते मातीतील सूक्ष्म पोषक तत्वे आणि पोषक तत्वे वाढवते आणि अशा तत्वांची उपलब्धता देखील वाढवते.
  • ते पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता, सरंध्रता अशा मातीच्या भौतिक गुणामध्ये सुधारणा करते.
  • पावसाच्या पाण्यामुळे विरोचन होऊन मातीतील पोषक तत्वे नष्ट होतात. त्यामुळे एकरी उत्तम प्रतीचे 8-10 टन शेणखत नांगरणी करण्यापूर्वी मातीत चांगले मिसळावे.

खाली दिलेले बटन दाबून या माहितीला आपली पसंती द्या आणि अन्य शेतकर्‍यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी ती शेअर करा.

Share