उन्हाळी मूगाची कापणी आणि मळणी कशी करावी?

19/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
How to do harvesting and threshing of summer Green Gram
  • मूग पीक 65 ते 70 दिवसांत पिकते, म्हणजेच मार्च-एप्रिल महिन्यांत पेरणी केलेले पीक मे-जून महिन्यापर्यंत तयार होते.
  • त्याचे दाणे तयार झाल्यावर फिकट तपकिरी किंवा काळ्या रंगाची होतात.
  • झाडांच्या शेंगा असमान पणे पिकतात. जर सर्व शेंगा पिकण्याची वाट बघितली तर जास्त पिकलेल्या शेंगा फुटायला लागतात त्यामुळे 2-3 वेळा शेंगा हिरव्या ते काळ्या रंगाच्या झाल्या कि तोडणी करा त्यानंतर संपूर्ण रोप काढून टाका.
  • अपरिपक्व अवस्थेत शेंगा काढणीमुळे धान्याचे उत्पादन व गुणवत्ता दोन्ही खराब होते.
  • विळ्याने पीक काढणीनंतर एक दिवस शेतात सुकवून घ्यावे, आणि नंतर मळणीसाठी कट्ट्यावर ठेवा. सुकल्यानंतर मळणी यंत्राने किंवा काठीने मळणी करून घ्या.
  • रोपावेटर चालवून पिकांंच्या अवशेषांना जमिनीत मिसळा जेणेकरून ते हिरवे खत म्हणून काम करेल. याद्वारे, 10 ते 12 किलो प्रति एकर एवढा नायट्रोजन मातीत तयार होऊन पुढील पिकाला मिळतो.
Share

लवकर, फ्लॉवर कोबी नर्सरीमध्ये मातीचे उपचार कसे करावे?

18/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
How to do soil treatment in Cotton crop?
  • रोपवाटिका बनवताना, प्रत्येक चौरस मीटरवर 8-10 किलो दराने शेणखत मिसळा. 25 ग्रॅम ट्राईकोडर्मा विरिडी रोगाच्या आजारापासून बचाव करण्यासाठी प्रति चौरस मीटर दराने मिसळणे.
  • परजीवी रोगाने झाडांच्या नुकसानापासून बचाव करण्यासाठी 3 ग्रॅम मेटालैक्सिल 4% + मैन्कोजेब 64% डब्ल्यू.पी. किंवा 2 ग्रॅम / लिटर पाण्यात थायोफिनेट मिथाइल 75 डब्ल्यू.पी. बनवून भिजवणे.
  • नर्सरीच्या तयारी दरम्यान थायोमेथोक्सम 0.5 ग्रॅम प्रति चौरस मीटर 25% डब्ल्यू.जी. दराने औषधांंची लागवड करावी.
Share

भारतीय कृषी पायाभूत सुविधांच्या विकासासाठी एक लाख कोटी रुपये खर्च केले जातील

18/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
One lakh crores will be spent on the development of Indian agricultural infrastructure

भारत हा नेहमीच एक कृषिप्रधान देश आहे आणि आजही अनेक पिकांच्या उत्पादनात भारत जगात प्रथम क्रमांकावर आहे. भारतीय कृषी क्षेत्राची पायाभूत सुविधा इतर विकसित देशांइतकी आधुनिक नसताना हे घडते. तथापि, ही कृषी पायाभूत सुविधा अधिकाधिक आधुनिक व विकसित करण्यासाठी आता सरकार पुढे जात आहे.

कोरोना साथीच्या आजारामुळे उद्भवणार्‍या आर्थिक संकटाला सामोरे जाण्यासाठी पंतप्रधान मोदींनी जाहीर केलेल्या स्वावलंबी भारत अभियानाचा भाग म्हणून अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी गेल्या शुक्रवारी कृषी पायाभूत सुविधांच्या विकासासाठी 1 लाख कोटी रुपयांचे पॅकेज जाहीर केले आहे.

एक लाख कोटी रुपयांच्या या मोठ्या पॅकेजमुळे देशभरातील कृषी क्षेत्राचा विकास होईल. यामुळे कोल्ड चेन, व्हॅल्यू चेन विकसित करण्यास मदत होईल. शेतकरी उत्पादन संघटना, कृषी उद्योजक, स्टार्टअप्स इत्यादी फार्मेटवर त्याचा लाभ मिळवू शकतील.

अर्थमंत्री सीतारमण यांनी गेल्या काही दिवसांत शेतीच्या संदर्भात अनेक मोठ्या घोषणा केल्या असून, यामुळे शेतकऱ्यांच्या मनात नवीन आत्मविश्वास निर्माण झाला आहे. जर या घोषणा जमिनीवर खऱ्या ठरल्या, तर त्यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेलाही चांगला वेग मिळेल.

Share

कापूस पिकासह आंतर पिकांची लागवड

18/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Cotton intercropping

आंतर-पिकांसाठी कापूस पिके चांगली मानली जातात. कारण कापूस पिके सुरुवातीला हळूहळू वाढतात आणि बराच काळ शेतात राहतात. हे आंतर-पिकांसाठी चांगले मानले जाते. अतिरिक्त पीकांसह कापूस पिकाचे जास्तीत जास्त उत्पादन संपादन करणे ही आंतरसंवर्धनाचे मुख्य उद्दीष्ट आहे.

बागायती क्षेत्रासाठी आंतरपीक पिके:

  • कापूस + मिरची (सलग प्रमाणात 1: 1)
  • कापूस + कांदा (1: 5 पंक्तींच्या प्रमाणात)
  • कापूस + सोयाबीन (1: 2 मधील गुणोत्तर)
  • कापूस + सनई (हिरवे खत म्हणून) (1: 2 पंक्तीच्या प्रमाणात)पाऊस पडलेल्या भागात आंतर-पीक पेरणीसाठी:
  • कापूस + कांदा (1: 5 पंक्तींच्या प्रमाणात)
  • कापूस + मिरची (सलग प्रमाणात 1: 1)
  • कापूस + शेंगदाणा (1: 3 पंक्ती प्रमाणात)
  • कापूस + मूग (सलग प्रमाणात 1: 3)
  • कापूस + सोयाबीन (1: 3 रो गुणोत्तर)
  • कापूस + अरहर (1: 1 पंक्ती प्रमाणात)
Share

बी.टी. कापसामध्ये रिफ्यूजीयाचे महत्त्व काय आहे

17/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Importance of Refugia in BT Cotton
  • भारत सरकारच्या अनुवांशिक अभियांत्रिकी मंजूरी समितीच्या (जी.ई.ए.सी.) शिफारसीनुसार एकूण बी.टी. मुख्य पिकांच्या भोवतालचे क्षेत्रफळ 20 टक्के किंवा नॉन-बीटीच्या 5 पंक्ती. वालेे  बियाणे (रेफ्यूगिया) लावणे अत्यंत महत्वाचे आहे.
  • प्रत्येक बी.टी. विविध प्रकारचे, त्याचे नान बी.टी. (120 ग्रॅम बियाणे) किंवा अरहर बियाणे समान पॅकेटसह येते.
  • बी.टी. विविध वनस्पतींमध्ये विषाक्त प्रथिने तयार करणार्‍या बॅसिलस थुरेंजेसिस नावाच्या बॅक्टेरियमचे जीन असतात. यामुळे ते डांडू बोरर (बॉल अळी) कीटकांपासून संरक्षण करण्याची क्षमता विकसित करतात.
  • जेव्हा डफू बोरर कीटकांचा प्रादुर्भाव त्यांच्यासाठी मर्यादित असतो, तेव्हा येथे रीफ्यूजिया रांगा असतात आणि त्यांचे नियंत्रण सोपे असते.
  • जर रीफ्यूजिया लागू केला नाही, डेंडू बोअर कीटकांचा प्रतिकार वाढू शकतो, अशा परिस्थितीत बी.टी. वाणांचे महत्व राहणार नाही.
Share

म.प्र. मध्ये मंडई कायदा बदला, शेतकर्‍यांसाठी नवे पर्याय खुले, मध्यस्थांना सुटका

17/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Private mandis will now open in Madhya Pradesh, farmers will benefit from this

शेतकऱ्यांकडे शेतमाल विक्रीचे अनेक पर्याय नसल्याने त्यांना सरकारी मंडईत धान्य विकायला भाग पाडले जात आहे. यामुळे बर्‍याच वेळा त्यांच्या उत्पादनांना चांगला भाव मिळत नाही. शेतकर्‍यांच्या या अडचणी समजून घेत, मध्य प्रदेश सरकारने आता खासगी क्षेत्रात मंडई व नवीन खरेदी केंद्रे सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. या घोषणेबरोबरच राज्यात मंडई कायद्यातही बदल झाला आहे.

मंत्रालयात मंडई नियमांच्या दुरुस्तीसंदर्भात, चर्चेदरम्यान राज्याचे मुख्यमंत्री शिवराजसिंह चौहान म्हणाले की, शेतकऱ्यांना योग्य भाव देणे हे सरकारचे कर्तव्य आहे. असे केल्याने स्पर्धा वाढेल आणि शेतकऱ्यांना थेट लाभ मिळेल. याद्वारे दलाल आणि बिचौलिया शेतकरीही यातून मुक्त होतील. शेतकर्‍यांना त्यांची पिके विकायला अनेक पर्याय मिळतील. शेतकरी त्याला पाहिजे तेथे पीक आपल्या सोयीनुसार विकू शकतो.

स्रोत: मध्य प्रदेश कृषी मंत्रालय

Share

औषधी वनस्पती (चारामार) रसायने वापरताना ही खबरदारी ठेवा

17/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
These precautions to be taken while using herbicide
  • योग्य नोजल फ्लड जेट किंवा फ्लॅट फॅनच वापरावे.
  • केवळ योग्य प्रमाणात औषधी वनस्पती वापरली पाहिजेत. जर औषधी वनस्पतींचा वापर शिफारस केलेल्या दरापेक्षा जास्त केला, तर तणांच्या व्यतिरिक्त पिकांचेही नुकसान होऊ शकते.
  • योग्य वेळी मादक रसायनांची फवारणी करावी. वेळेपूर्वी किंवा नंतर फवारणी केल्यास नफ्याऐवजी तोटा होण्याची शक्यता असते.
  • औषधी वनस्पतींचा उपाय तयार करण्यासाठी रसायने व पाण्याचे योग्य प्रमाण वापरावे.
  • पुन्हा पुन्हा त्याच रसायनांची पिकांवर फवारणी करु नका. तर परस्पर बदल करत जा, अन्यथा तणनाशक हे औषधी वनस्पतींना प्रतिरोधक ठरू शकते.
  • फवारणीच्या वेळी जमिनीत पुरेसा ओलावा असावा आणि संपूर्ण शेतात एकसारखी फवारणी असावी.
  • फवारणीच्या वेळी हवामान स्वच्छ असले पाहिजे.
  • जर औषध वापरापेक्षा जास्त विकत घेतले असेल, तर ते थंड, कोरड्या आणि गडद ठिकाणी ठेवा आणि मुले आणि प्राणी त्यांच्या संपर्कात येऊ नयेत याची खबरदारी घ्या.
  • हे वापरताना, केमिकल शरीरावर पडणार नाही याची काळजी घ्या. यासाठी खास ड्रेस, ग्लोव्हज, गॉगल वापरा किंवा उपलब्ध नसल्यास हातात पॉलिथीन लपेटून घ्या आणि चेहऱ्यावर टॉवेल बांधा.
Share

फ्लॉवर बियाणे दर, पेरणीचा काळ प्रगत वाणांचे ज्ञान

16/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Know about Early Cauliflower improved varieties, seed rate, sowing time
  • पूसा कार्तिक, पूसा शंकर, पूसा दीपाली, पूसा कार्तिकी, पूसा अश्वनी, पूसा मेघना इत्यादी फ्लॉवरच्या सुरुवातीच्या जाती प्रमुख आहेत.
  • एकरी 150 ग्रॅम बियाणे संकरित फ्लॉवरच्या जातींसाठी पुरेसे आहे.
  • फ्लॉवरची लवकर पेरणी मे च्या मध्यभागी ते जूनच्या मध्यभागी असते, जी 5-6 आठवड्यांनंतर केली जाते.
  • पेरणीपूर्वी बियाणे 2 किलो कार्बॉक्सिन 37.5% + थाइरम 37.5% डब्ल्यू.पी. प्रति किलो किंवा ट्राईकोडर्मा विरिडी 5 ग्रॅम प्रति किलो बियाण्यांवर द्या.
  • बियाणे बेडमध्ये पेरली जातात. बेड 3 x 6 मीटर आकाराचे असावेत, जमिनीपासून 10 ते 15 सें.मी. असतात.
  • दोन बेडमधील अंतर 70 सेमी असावे. जेणेकरू अंतर-कार्यक्षमता सहज करता येईल.
  • नर्सरीच्या बेडवर गुळगुळीत आणि सपाट पृष्ठभाग असावा.
  • जड जमिनीत उंच बेडमध्ये बांधकाम करून पाण्याचा साठा करण्याच्या समस्येवर मात केली जाऊ शकते.
  • रोपवाटिकासाठी बेड तयार करताना, शेणखत जमिनीत एक चौरस मीटर 8-10 किलो दराने घालावे.
Share

भारत आता कृषी क्रांतीच्या दिशेने वाटचाल करेल, अर्थमंत्र्यांनी मोठ्या कृषी सुधारणांची घोषणा केली

16/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Aatm Nirbhar Bharat Package 2 lakh crore gift to farmers, Finance Minister announced

कोरोना दुर्घटनेमुळे उद्भवलेल्या परिस्थितीचा सामना करण्यासाठी पी.एम. मोदी यांनी सेल्फ-रिलायंट इंडिया पॅकेज अंतर्गत 20 लाख कोटी रुपयांची घोषणा केली होती. गेल्या तीन दिवसांपासून या पॅकेजशी संबंधित प्रत्येक तपशील केंद्रीय अर्थमंत्री देत ​​आहेत. या भागात गेल्या दोन दिवसांत अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी केलेल्या घोषणांवरून असे दिसते की, देश नव्या कृषी क्रांतीच्या दिशेने जात आहे.

गेल्या दोन दिवसांत अर्थमंत्र्यांनी कृषी क्षेत्राबाबत अनेक सकारात्मक घोषणा केल्या आहेत. या भागात शुक्रवारी त्यांनी देशातील कृषी पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी एक लाख कोटी रुपयांची घोषणा केली आहे. गुरुवारी त्यांनी कृषी क्षेत्रासाठी दोन लाख कोटी रुपये सवलतीच्या कर्जाची घोषणा केली.

कालच्या घोषणांमध्ये काय विशेष होते, ते समजून घेऊया?

  • ऑपरेशन ग्रीन अंतर्गत भाजीपाल्यांच्या पुरवठ्यासाठी सरकार शेतकऱ्यांना लाभ देईल. यात कृषी उत्पादनांचे स्टोरेज, पॅकेजिंग, ब्रँडिंग करण्यात येणार आहे.
  • हर्बल शेतीवर भर दिला जाईल, यासाठी सरकारने 4 हजार कोटींची योजना जाहीर केली आहे.
  • शेतकऱ्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळावे यासाठी सरकारने मधमाश्या पाळण्यासाठी 500 कोटींची योजना आणली आहे. याचा 2 लाख मधमाश्यापालकांना फायदा होणार आहे.
  • पशुसंवर्धन पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी सरकार सुमारे 15 हजार कोटी रुपये खर्च करणार आहे.
  • डेअरी क्षेत्राअंतर्गत घेतलेल्या कर्जाच्या व्याजावर सरकार 2% सवलत देईल, ज्याचा लाखो कोटी शेतकऱ्यांना फायदा होणार आहे.
  • मत्स्यव्यवसाय क्षेत्रात 20 हजार कोटींची सरकार आर्थिक मदत करेल.
  • सरकारने पीक विम्यासाठी 64 हजार कोटींची घोषणादेखील केली आहे.
  • फूड प्रोसेसिंगच्या क्षेत्रातही सरकारने 10 हजार कोटी खर्च करण्याची घोषणा केली आहे.
  • तथापि, अर्थमंत्र्यांनी असेही म्हटले आहे की, कृषी क्षेत्राशी संबंधित अधिक घोषणा होणे बाकी आहे.
Share

मिरची रोपवाटिकेत तण व्यवस्थापन

16/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
How to choose a location for planting chili nursery
  • जर तण योग्य वेळी नियंत्रित केले नाही, तर ते भाजीपाला उत्पादन आणि गुणवत्तेवर तीव्र परिणाम करतात.
  • तणांमुळे 50-70 टक्के नुकसान होऊ शकते.
  • तण मिरचीच्या उत्पादनावर अनेक प्रकारे परिणाम करते. जसे कीटकांना संसर्ग आणि बुरशीला आश्रय देणे.
  • मिरची पेरणीनंतर 72 तासात 3 मिली पेंडीमेथालिन 38.7 से.मी. प्रति लिटर जमिनीत मिसळून फवारणी करावी.
  • वेळोवेळी तण वाढत असताना रोपवाटिकेत हाताने उपटून तण मुक्त करावी.
Share