बी.टी. कापसामध्ये रिफ्यूजीयाचे महत्त्व काय आहे

17/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Importance of Refugia in BT Cotton
  • भारत सरकारच्या अनुवांशिक अभियांत्रिकी मंजूरी समितीच्या (जी.ई.ए.सी.) शिफारसीनुसार एकूण बी.टी. मुख्य पिकांच्या भोवतालचे क्षेत्रफळ 20 टक्के किंवा नॉन-बीटीच्या 5 पंक्ती. वालेे  बियाणे (रेफ्यूगिया) लावणे अत्यंत महत्वाचे आहे.
  • प्रत्येक बी.टी. विविध प्रकारचे, त्याचे नान बी.टी. (120 ग्रॅम बियाणे) किंवा अरहर बियाणे समान पॅकेटसह येते.
  • बी.टी. विविध वनस्पतींमध्ये विषाक्त प्रथिने तयार करणार्‍या बॅसिलस थुरेंजेसिस नावाच्या बॅक्टेरियमचे जीन असतात. यामुळे ते डांडू बोरर (बॉल अळी) कीटकांपासून संरक्षण करण्याची क्षमता विकसित करतात.
  • जेव्हा डफू बोरर कीटकांचा प्रादुर्भाव त्यांच्यासाठी मर्यादित असतो, तेव्हा येथे रीफ्यूजिया रांगा असतात आणि त्यांचे नियंत्रण सोपे असते.
  • जर रीफ्यूजिया लागू केला नाही, डेंडू बोअर कीटकांचा प्रतिकार वाढू शकतो, अशा परिस्थितीत बी.टी. वाणांचे महत्व राहणार नाही.
Share

म.प्र. मध्ये मंडई कायदा बदला, शेतकर्‍यांसाठी नवे पर्याय खुले, मध्यस्थांना सुटका

17/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Private mandis will now open in Madhya Pradesh, farmers will benefit from this

शेतकऱ्यांकडे शेतमाल विक्रीचे अनेक पर्याय नसल्याने त्यांना सरकारी मंडईत धान्य विकायला भाग पाडले जात आहे. यामुळे बर्‍याच वेळा त्यांच्या उत्पादनांना चांगला भाव मिळत नाही. शेतकर्‍यांच्या या अडचणी समजून घेत, मध्य प्रदेश सरकारने आता खासगी क्षेत्रात मंडई व नवीन खरेदी केंद्रे सुरू करण्याची घोषणा केली आहे. या घोषणेबरोबरच राज्यात मंडई कायद्यातही बदल झाला आहे.

मंत्रालयात मंडई नियमांच्या दुरुस्तीसंदर्भात, चर्चेदरम्यान राज्याचे मुख्यमंत्री शिवराजसिंह चौहान म्हणाले की, शेतकऱ्यांना योग्य भाव देणे हे सरकारचे कर्तव्य आहे. असे केल्याने स्पर्धा वाढेल आणि शेतकऱ्यांना थेट लाभ मिळेल. याद्वारे दलाल आणि बिचौलिया शेतकरीही यातून मुक्त होतील. शेतकर्‍यांना त्यांची पिके विकायला अनेक पर्याय मिळतील. शेतकरी त्याला पाहिजे तेथे पीक आपल्या सोयीनुसार विकू शकतो.

स्रोत: मध्य प्रदेश कृषी मंत्रालय

Share

औषधी वनस्पती (चारामार) रसायने वापरताना ही खबरदारी ठेवा

17/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
These precautions to be taken while using herbicide
  • योग्य नोजल फ्लड जेट किंवा फ्लॅट फॅनच वापरावे.
  • केवळ योग्य प्रमाणात औषधी वनस्पती वापरली पाहिजेत. जर औषधी वनस्पतींचा वापर शिफारस केलेल्या दरापेक्षा जास्त केला, तर तणांच्या व्यतिरिक्त पिकांचेही नुकसान होऊ शकते.
  • योग्य वेळी मादक रसायनांची फवारणी करावी. वेळेपूर्वी किंवा नंतर फवारणी केल्यास नफ्याऐवजी तोटा होण्याची शक्यता असते.
  • औषधी वनस्पतींचा उपाय तयार करण्यासाठी रसायने व पाण्याचे योग्य प्रमाण वापरावे.
  • पुन्हा पुन्हा त्याच रसायनांची पिकांवर फवारणी करु नका. तर परस्पर बदल करत जा, अन्यथा तणनाशक हे औषधी वनस्पतींना प्रतिरोधक ठरू शकते.
  • फवारणीच्या वेळी जमिनीत पुरेसा ओलावा असावा आणि संपूर्ण शेतात एकसारखी फवारणी असावी.
  • फवारणीच्या वेळी हवामान स्वच्छ असले पाहिजे.
  • जर औषध वापरापेक्षा जास्त विकत घेतले असेल, तर ते थंड, कोरड्या आणि गडद ठिकाणी ठेवा आणि मुले आणि प्राणी त्यांच्या संपर्कात येऊ नयेत याची खबरदारी घ्या.
  • हे वापरताना, केमिकल शरीरावर पडणार नाही याची काळजी घ्या. यासाठी खास ड्रेस, ग्लोव्हज, गॉगल वापरा किंवा उपलब्ध नसल्यास हातात पॉलिथीन लपेटून घ्या आणि चेहऱ्यावर टॉवेल बांधा.
Share

फ्लॉवर बियाणे दर, पेरणीचा काळ प्रगत वाणांचे ज्ञान

16/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Know about Early Cauliflower improved varieties, seed rate, sowing time
  • पूसा कार्तिक, पूसा शंकर, पूसा दीपाली, पूसा कार्तिकी, पूसा अश्वनी, पूसा मेघना इत्यादी फ्लॉवरच्या सुरुवातीच्या जाती प्रमुख आहेत.
  • एकरी 150 ग्रॅम बियाणे संकरित फ्लॉवरच्या जातींसाठी पुरेसे आहे.
  • फ्लॉवरची लवकर पेरणी मे च्या मध्यभागी ते जूनच्या मध्यभागी असते, जी 5-6 आठवड्यांनंतर केली जाते.
  • पेरणीपूर्वी बियाणे 2 किलो कार्बॉक्सिन 37.5% + थाइरम 37.5% डब्ल्यू.पी. प्रति किलो किंवा ट्राईकोडर्मा विरिडी 5 ग्रॅम प्रति किलो बियाण्यांवर द्या.
  • बियाणे बेडमध्ये पेरली जातात. बेड 3 x 6 मीटर आकाराचे असावेत, जमिनीपासून 10 ते 15 सें.मी. असतात.
  • दोन बेडमधील अंतर 70 सेमी असावे. जेणेकरू अंतर-कार्यक्षमता सहज करता येईल.
  • नर्सरीच्या बेडवर गुळगुळीत आणि सपाट पृष्ठभाग असावा.
  • जड जमिनीत उंच बेडमध्ये बांधकाम करून पाण्याचा साठा करण्याच्या समस्येवर मात केली जाऊ शकते.
  • रोपवाटिकासाठी बेड तयार करताना, शेणखत जमिनीत एक चौरस मीटर 8-10 किलो दराने घालावे.
Share

भारत आता कृषी क्रांतीच्या दिशेने वाटचाल करेल, अर्थमंत्र्यांनी मोठ्या कृषी सुधारणांची घोषणा केली

16/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Aatm Nirbhar Bharat Package 2 lakh crore gift to farmers, Finance Minister announced

कोरोना दुर्घटनेमुळे उद्भवलेल्या परिस्थितीचा सामना करण्यासाठी पी.एम. मोदी यांनी सेल्फ-रिलायंट इंडिया पॅकेज अंतर्गत 20 लाख कोटी रुपयांची घोषणा केली होती. गेल्या तीन दिवसांपासून या पॅकेजशी संबंधित प्रत्येक तपशील केंद्रीय अर्थमंत्री देत ​​आहेत. या भागात गेल्या दोन दिवसांत अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी केलेल्या घोषणांवरून असे दिसते की, देश नव्या कृषी क्रांतीच्या दिशेने जात आहे.

गेल्या दोन दिवसांत अर्थमंत्र्यांनी कृषी क्षेत्राबाबत अनेक सकारात्मक घोषणा केल्या आहेत. या भागात शुक्रवारी त्यांनी देशातील कृषी पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी एक लाख कोटी रुपयांची घोषणा केली आहे. गुरुवारी त्यांनी कृषी क्षेत्रासाठी दोन लाख कोटी रुपये सवलतीच्या कर्जाची घोषणा केली.

कालच्या घोषणांमध्ये काय विशेष होते, ते समजून घेऊया?

  • ऑपरेशन ग्रीन अंतर्गत भाजीपाल्यांच्या पुरवठ्यासाठी सरकार शेतकऱ्यांना लाभ देईल. यात कृषी उत्पादनांचे स्टोरेज, पॅकेजिंग, ब्रँडिंग करण्यात येणार आहे.
  • हर्बल शेतीवर भर दिला जाईल, यासाठी सरकारने 4 हजार कोटींची योजना जाहीर केली आहे.
  • शेतकऱ्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळावे यासाठी सरकारने मधमाश्या पाळण्यासाठी 500 कोटींची योजना आणली आहे. याचा 2 लाख मधमाश्यापालकांना फायदा होणार आहे.
  • पशुसंवर्धन पायाभूत सुविधा सुधारण्यासाठी सरकार सुमारे 15 हजार कोटी रुपये खर्च करणार आहे.
  • डेअरी क्षेत्राअंतर्गत घेतलेल्या कर्जाच्या व्याजावर सरकार 2% सवलत देईल, ज्याचा लाखो कोटी शेतकऱ्यांना फायदा होणार आहे.
  • मत्स्यव्यवसाय क्षेत्रात 20 हजार कोटींची सरकार आर्थिक मदत करेल.
  • सरकारने पीक विम्यासाठी 64 हजार कोटींची घोषणादेखील केली आहे.
  • फूड प्रोसेसिंगच्या क्षेत्रातही सरकारने 10 हजार कोटी खर्च करण्याची घोषणा केली आहे.
  • तथापि, अर्थमंत्र्यांनी असेही म्हटले आहे की, कृषी क्षेत्राशी संबंधित अधिक घोषणा होणे बाकी आहे.
Share

मिरची रोपवाटिकेत तण व्यवस्थापन

16/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
How to choose a location for planting chili nursery
  • जर तण योग्य वेळी नियंत्रित केले नाही, तर ते भाजीपाला उत्पादन आणि गुणवत्तेवर तीव्र परिणाम करतात.
  • तणांमुळे 50-70 टक्के नुकसान होऊ शकते.
  • तण मिरचीच्या उत्पादनावर अनेक प्रकारे परिणाम करते. जसे कीटकांना संसर्ग आणि बुरशीला आश्रय देणे.
  • मिरची पेरणीनंतर 72 तासात 3 मिली पेंडीमेथालिन 38.7 से.मी. प्रति लिटर जमिनीत मिसळून फवारणी करावी.
  • वेळोवेळी तण वाढत असताना रोपवाटिकेत हाताने उपटून तण मुक्त करावी.
Share

मातीच्या सोलरायझेशनची प्रक्रिया काय आहे, त्याचे महत्त्व जाणून घ्या?

15/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Soil Solarization Process and Importance
  • उन्हाळ्यात जेव्हा तीव्र सूर्यप्रकाश असतो आणि तापमान जास्त असते. (25 एप्रिल ते 15 मे), तर मातीच्या सोलरायझेशनची ही वेळ सर्वात चांगली वेळ असते.
  • प्रथम, माती पाण्याने भिजवा, किंवा अधिक पाणी साठवून ठेवा.
  • हे बेड पारदर्शक 200 गेज (50 माइक्रोन) प्लास्टिक पेपर ने झाकून घ्या आणि 5-6 आठवड्यापर्यंत उन्हाळ्यात पसरवून ठेवा, आणि त्याच्या बाजूचा कडा खाली दाबून त्यावर माती टाका जेणेकरून हवा आत जाणार नाही.
  • या प्रक्रियेमध्ये, पॉलिथिलीन शीटखालील मातीचे तापमान उन्हातील उष्णतेमुळे सामान्यपेक्षा 8-10 डिग्री सेल्सिअस वाढते. ज्यामुळे वाफ्यावर हानीकारक कीटक, रोगांचे बीजाणू व काही तणांचे बी नष्ट होतात.
  • पॉलीथिलीन पत्रक 5-6 आठवड्यांनंतर काढून टाकले पाहिजे.
  • रोपवाटिकेसाठी ही पद्धत अत्यंत फायदेशीर आणि स्वस्त आहे, आणि यामुळे विविध प्रकारचे तण / बियाणे नष्ट होतात. (मोथा आणि हिरनखुरी इत्यादी वगळता).
  • परजीवी तण ओरोबंचे, नेमाटोड्स आणि माती जन्य रोगांचे बॅक्टेरिया इत्यादींचा नाश होतो. ही पद्धत अत्यंत व्यावहारिक आणि यशस्वी आहे.
  • अशाप्रकारे, मातीमध्ये काहीही न टाकता, मातीचा उपचार केला जाऊ शकतो.
Share

आत्मनिर्भर भारत पैकेज: शेतकऱ्यांना 2 लाख कोटी रुपयांची भेट, अर्थमंत्र्यांनी जाहीर केली

15/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Aatm Nirbhar Bharat Package 2 lakh crore gift to farmers, Finance Minister announced

केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना जाहीर केलेल्या आत्मनिर्भर भारत पैकेज अंतर्गत कोणत्या क्षेत्राला किती पैसे दिले जातील याची घोषणा केली आहे. यावेळी त्यांनी कृषी क्षेत्रासाठी दोन लाख कोटी रुपयांच्या सवलतीच्या कर्जासह इतरही अनेक घोषणा केल्या आहेत.

अर्थमंत्री म्हणाले की, तीन कोटी छोट्या शेतकर्‍यांना कमी व्याज दरावर चार लाख कोटी रुपयांचे कर्ज यापूर्वीच देण्यात आले आहे. नवीन किसान क्रेडिट कार्डधारकांना 25 लाख कोटी रुपयांचे कर्ज मंजूर झाले आहे. मार्च आणि एप्रिलमध्ये 63 लाख लोकांना कर्ज मंजूर झाल्याची माहिती त्यांनी दिली आहे.

अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण म्हणाल्या की, आता शेतकरी व पशुसंवर्धन करणारे शेतकरी देखील क्रेडिटकार्डचा लाभ घेण्यास सक्षम असतील. तसेच किसान क्रेडिट कार्डच्या माध्यमातून दोन लाख कोटी रुपयांच्या सवलतीचे कर्जही जाहीर केले आहे.

यांसह, शेतकऱ्यांसाठी 30 हजार कोटींची अतिरिक्त सुविधा (अतिरिक्त आपत्कालीन कार्यकारी भांडवल) देखील जाहीर केली गेली आहे, ज्यामुळे 3 कोटी शेतकर्‍यांना याचा फायदा होईल आणि नाबार्ड बँकेमार्फत त्यांना अर्थसहाय्य दिले जाईल.

ग्रामीण अर्थव्यवस्था बळकट करण्यासाठी राज्यांना ग्रामीण पायाभूत सुविधा विकास निधी अंतर्गत 4200 कोटी रुपये देण्याचीही चर्चा आहे. या व्यतिरिक्त ते म्हणाले की, “पीक कर्जाची परतफेड करण्यात दिलासा दिल्यास 1 मार्च रोजी परतफेडची तारीख 31 मे पर्यंत वाढविण्यात आली आहे. 25 लाख नवीन किसान पतपत्रे (क्रेडीटकार्डची समस्या) देण्यात आली आहेत, ज्यांच्या कर्जाची मर्यादा 25 हजार कोटी आहे. ”

स्रोत: नवभारत टाईम्स

Share

कापूस पिकांंमध्ये तण व्यवस्थापन

15/05/2020 पर प्रकाशित किया गया
Weed Management in Cotton Crop
  • रसायनांद्वारे तण नियंत्रण साठी उगवण्यापूर्वी (पेरणीनंतर 72 तासांच्या आत) 700 मिली पेन्डीमेथालीन 38.7% सी.एस. किंवा पेन्डीमेथालीन 30% ईसी 200 लिटर पाण्यात मिसळा आणि एक एकर दराने मातीमध्ये फवारणी करा.
  • प्रथम खुरपणी कोयता किंवा करप्याचा साहाय्याने पिकांंच्या उगवण्यापूर्वी 25 ते 30 दिवसांच्या आत करावी.
  • जेव्हा तण 2-3 पाने अवस्थेत असते, तेव्हा पायरिथियोबेक सोडियम 6%, ईसी + क्यूजालोफोप एथिल 4% ई.सी. 350 मिली प्रती 200 लिटर पाण्यात मिसळून, एक एकर शेतात फवारणी करावी. शेतात ओलावा असणे आवश्यक आहे.
  • पिकात अरुंद पानांचे तण दिसल्यास, एकर शेतात क्यूजालोफोप एथिल 5% ई.सी. 400 मिली किंवा प्रोपाकिजाफाप 10% ई.सी. 300 मिली प्रती 200 लिटर पाण्यात मिसळावे व एक एकर क्षेत्रात फवारणी करावी.
  • विस्तृत पानांच्या तणांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी मातीच्या पृष्ठभागावर 200 लिटर स्वच्छ पाण्यात 500 मिली प्रति एकरी पैराक्वाट डाईक्लोराइड फवारणी करावी आणि पिकांच्या 1.5 फूट भागांवर एक हूड लावून पिकांचे संरक्षण करावे. हे निवडक तणनाशक किलर आहे.
Share

मूग पिकांमध्ये फळ पोखरणारी अळी नियंत्रणासह धान्याचे आकार कसे वाढवायचे?

14/05/2020 पर प्रकाशित किया गया

मूग पिकांवर फळ पोखरणारी अळी मुळे नुकसान होऊ शकते, म्हणून त्यावर नियंत्रण ठेवा. या नियंत्रणासह धान्यांचे आकार वाढविण्यासाठी या उपायांचा अवलंब करा?

  • हि फळ पोखरणारी अळी हिरवे-तपकिरी रंगाच्या असतात आणि त्यांच्या शरीरावर गडद तपकिरी पट्टे असतात.
  • अळी डोके शेंगांमध्ये घालते त्यामुळे शेंगांचे नुकसान होते.
  • क्लोरट्रानिलीप्रोल 18.5 एस.सी. 60 मिली / एकर 200 फळ पोखरणारी अळी नियंत्रणासाठी 200 लिटर पाण्यात फवारणी करावी.
  • किडीपासून बचाव करण्यासाठी इमामेक्टिन बेंजोएट 5% एस.जी. 100 ग्रॅम + बिवारिया बेसियानाचे 250 ग्रॅम प्रति एकर दराने 200 लिटर पाण्यात फवारणी केली जाते.
  • धान्याचा आकार वाढविण्यासाठी, 1 किलो सल्फर ऑफ पोटॅश -00:00:50 खत एकत्र करुन वापरा.
Share