- पिले आणि प्रौढ कीटक पानाच्या खालच्या बाजूने रस शोषून घेतात.
- संसर्ग झालेली पानांच्या कडा वरच्या बाजूला वळण्यास सुरुवात होते. पान कधी कधी पिवळट पडते आणि त्यावर जळल्यासारखे डाग पडतात.
- ते अनेक सूक्ष्म जीवाणू आणि विषाणूंचा प्रसार करतात. त्यांच्यामुळे पर्णगुच्छ, मोझेक इत्यादि रोगांचा प्रसार होतो.
- रोगाच्या प्रादुर्भावामुळे फलधारणेवर विपरीत परिणाम होतो.
मूग पिकावरील माव्याचे व्यवस्थापन
- प्रति एकरी कॉन्फिडॉर (इमिडाक्लोप्रिड) 100 मिली + ब्युव्हेरिआ बॅसिआना (एक प्रकारची मित्र बुरशी) 250 ग्रॅम फवारावे किंवा
- प्रति एकरी थिआमेथॉक्सॅम 12.6% + लॅम्बडा सायहॅलोथ्रिन 9.5% झेड सी 100 ग्रॅम फवारावे. किंवा
- प्रति एकरी अॅसेटामिप्रिड 20% एस पी 40-80 ग्रॅम फवारावे.
- रोपावरील किडे हाताने वेचून काढावेत किंवा रोपाचा संसर्ग झालेला भाग काढून टाकावा.
- पिकाला गरजेपेक्षा जास्त पाणी किंवा खते देऊ नयेत.
मूग पिकावरील मावा रोग कसा ओळखावा –
- गंभीर संसर्गामुळे पाने आणि कोंब वळतात, अकाली पिकतात आणि रोपाची वाढ खुंटते.
- मावा कीटकांनी पाने खाऊन टाकलेल्या गोड उत्सर्जनामुळे रोपांना अनेक बुरशीजन्य रोग होतात.
- पानांवर बुरशीचे डाग तयार होणे हे या रोगाचे निदर्शक आहे.
- उष्ण आणि कोरडे हवामान झाडातील रस शोषणार्या मावा कीटकांच्या वाढीसाठी योग्य ठरते.
खरबूज वर्गीय पिकामध्ये पाने खाणार्या कीटकांचा बंदोबस्त केल्यामुळे उत्पादन वाढते
- वाढीच्या हंगामात परिणाम झालेली रोपे काढून टाकून नष्ट करावी.
- प्रति एकरी 100 ग्रॅम वॅपकिल (अॅसिटाम्प्रिड) फवारावे. किंवा
- प्रति एकरी कॉन्फिडॉर (इमिडाक्लोप्रिड) 100 मिली + ब्युव्हेरिआ बॅसिआना (एक प्रकारची मित्र बुरशी) 250 ग्रॅम किंवा
- प्रति एकरी थिआमेथॉक्सॅम 12.6% + लॅम्बडा सायहॅलोथ्रिन 9.5% झेड सी 100 ग्रॅम फवारावे. किंवा
- प्रति एकरी अबॅसिन (अबॅमेक्टिन 1.8% ईसी) 150 मिली फवारावे.
सरकार सोशल मीडियाच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना शिक्षण देत आहे: नरेंद्रसिंग तोमर
आपण इंटरनेट आणि सोशल मीडियाच्या युगात जगत आहोत. जवळपास प्रत्येक कंपनी किंवा संस्था या प्लॅटफॉर्मचा त्यांच्या ग्राहकांशी जोडण्यासाठी वापर करीत आहेत. त्याच कार्यक्रमात, सरकार देशातील शेतकऱ्यांशी संपर्क साधण्यासाठी अनेक सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म वापरत आहे.
कृषी व शेतकरी कल्याण मंत्री नरेंद्रसिंह तोमर म्हणाले की, सरकार फेसबुक, ट्विटर, यू- ट्यूब इत्यादी व्यासपीठाचा वापर देशभरातील शेतकऱ्यांना शिक्षित करण्यासाठी करीत आहेत. भारतातील शेतीच्या विकासाविषयी बोलताना तोमर म्हणाले की, “सरकारने शेतकऱ्यांच्या हितासाठी सुमारे 100 मोबाईल अॅप्स तयार केले आहेत. हे ॲप्स आयसीएआर, कृषी विज्ञान केंद्र आणि राज्य कृषी विद्यापीठांनी विकसित केले आहेत.”
हे लक्षात घ्यावे की, मागील चार वर्षांपासून ग्रामोफोन देखील शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन करीत आहे. आमचे कृषी तज्ञ आमच्या मोबाईल अॅपद्वारे आणि विविध सोशल मीडिया द्वारे शेतकऱ्यांना मौल्यवान मार्गदर्शन करतात. त्यांच्या पिकांच्या कोणत्याही समस्येचे निराकरण करण्यासाठी शेतकरी आमच्या टोल-फ्री क्रमांकावर देखील कॉल करू शकतात.
Shareचिबूड पिकावरील पाने खाणारी अळी कशी ओळखावी –
- पाने खाणारे प्रौढ कीटक लहान काळ्या पिवळ्या माशी प्रमाणे दिसतात
- अळ्या त्यांचा विकास पूर्ण झाल्यानंतर पानावरून निघतात आणि पानाच्या आत कोष बनवतात
- मादी माश्या पानाला भोके पाडतात, रोपाचा रस शोषून घेतात आणि पानाच्या पेशीमध्ये अंडी घालतात
- या नुकसानीमुळे रोपांची वाढ खुंटते परिणामी रोपातला जोम संपून जातो आणि फळांचे उत्पादन कमी येते
· पानांवर कुरतडल्यासारखे डाग दिसून येते
Shareवेलवर्गीय पिकांमध्ये फळ माशी चे नियंत्रण कसे करावे
- संसर्ग झालेली फळे गोळा करून नष्ट करावीत
- फळ माशी ने अंडी घालू नयेत म्हणून माश्यांचे सापळे (फेरोमोन ट्रॅप) लावता येतात
- शेतात मक्याची रोपे लावणे परिणामकारक ठरते कारण माश्या अशा उंच रोपांवर बसतात
- फळ माश्यांच्या सुप्त अवस्थेतील कीटक उघड्यावर आणण्यासाठी शेताची खोलवर नांगरट करणे आवश्यक आहे.
- प्रतिएकरी 250 ते 500 मिली डिक्लोर्व्होस 76% ईसी फवारावे किंवा
- प्रति एकरी दोनशे मिली लॅंबडा सायहॅलोथ्रिन 4.9% सीएस फवारावे किंवा
- प्रत्येक एकरी प्रोफेनोफोस 40% ईसी + सायपरमेथ्रिन 4% ईसी फवारावे
भारतीय सरकारने वर्ल्ड बँकेकडून कृषी विकासासाठी 80 दशलक्ष डॉलर कर्ज घेतले आहे
भारतीय अर्थव्यवस्थेत कृषी क्षेत्राचे महत्त्वपूर्ण योगदान आहे. याचा अर्थ, शेती सुधारणेमुळे अर्थव्यवस्था देखील मजबूत होईल. म्हणूनच गेल्या काही वर्षांपासून सरकारने कृषी क्षेत्रावर अधिकाधिक लक्ष केंद्रित करण्यास सुरूवात केली आहे. याच वेळी हिमाचल प्रदेश सरकारने राज्याच्या कृषी विकासासाठी जागतीक बँकेबरोबर 80 दशलक्ष डॉलर चा कर्ज करार केला.
ही रक्कम प्रामुख्याने हिमाचल प्रदेशच्या विविध ग्रामपंचायतींमध्ये पाणी व्यवस्थापन पद्धती सुधारण्यासाठी आणि कृषी उत्पादकता वाढविण्यासाठी खर्च केली जाईल. माध्यमांच्या वृत्तानुसार, 482 ग्रामपंचायतींचा समावेश असलेल्या राज्यातील 10 जिल्ह्यांमध्ये हा प्रकल्प राबविला जाईल. याचा फायदा सुमारे 400,000 लघुधारक शेतकऱ्यांना होईल.
हिमाचल प्रदेशातील शेतकऱ्यांसाठी हा प्रकल्प खूप फायदेशीर ठरेल कारण राज्यातील अनेक सखल भागांमध्ये सिंचनासाठी पुरेसे पाणी नसल्याने ते मुख्यतः पावसाच्या पाण्यावर अवलंबून आहेत. परंतु पावसात सतत होणारी घट आणि हवामानातील बदल हिमाचल प्रदेश मधील फळ उत्पादनावर उदा. सफरचंद यावर परिणाम करत आहे. केंद्र सरकारच्या शेतकर्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याच्या मोहिमेस हातभार लावण्यासही ही पायरी मोठी भूमिका बजावू शकते.
Shareप्रधान मंत्री किसान मानधन योजना योजना: शेतकऱ्यांना दरमहा 3,000 रुपये पेन्शन मिळणार आहे
आपल्या देशातील बर्याच शेतकर्यांना वेगवेगळ्या कारणांमुळे आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागत आहे. शेतकऱ्याचे वय वाढल्यावर ही समस्या आणखी वाढते. हे लक्षात घेऊन सरकारने पंतप्रधान किसान-मानधन-योजना सुरू केली. या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना वृद्धापकाळात दरमहा 3000 रुपये पेन्शन मिळणार आहे.
कोण अर्ज करू शकेल?
18 ते 40 वर्षांखालील शेतकरी पंतप्रधान किसान मानधन योजनेसाठी नोंदणी करू शकतात. जर आपण 18 वर्षांचे असाल तर आपल्याला दरमहा फक्त 55 रुपये जमा करावे लागतील. जर आपण 40 वर्षांचे असाल तर आपल्याला दरमहा 200 रुपये जमा करावे लागेल.
एका मीडिया रिपोर्टनुसार या योजनेंतर्गत 1 लाखाहून अधिक शेतकर्यांनी यापूर्वी नावनोंदणी केली आहेत. या योजनेची सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे सरकार देखील आपल्या खात्यात आपण जितकी रक्कम जमा केली आहे तितकी रक्कम जमा करेल.
Shareभोपळ्यावरील फळमाशी कशी ओळखावी
- हे किडे फळांना भोके पाडतात आणि आतला रस शोषून घेतात
- संसर्ग झालेली फळे खराब होऊन गळून पडतात
- या माश्या अंडी घालण्यासाठी कोवळ्या फळांना प्राधान्य देतात
- माशी अंडी घालण्यासाठी फळाला भोक पडते या भोकातून फळाचा रस बाहेर येताना दिसतो
- यामुळे फळे वेडीवाकडी आणि खराब आकाराची तयार होतात
- हे किडे फळांचा गर आणि कोवळ्या बिया खातात त्यामुळे तयार होण्यापूर्वीच फळे गळून पडतात