June 2020 – पृष्ठ 9

बदलत्या वातावरणात सोयाबीन लागवडीशी संबंधित वेळोवेळी सल्ला

05/06/202012/01/2021

Current advice related to Soybean cultivation in the changing environment

सोयाबीनच्या लागवडीसाठी 20 जून नंतर पेरणी करावी. यावर्षी सप्टेंबरच्या अखेरीस पाऊस पडण्याची शक्यता आहे, त्यामुळे अल्प-मुदतीच्या काळात सोयाबीनच्या जातींना त्रास होऊ शकतो. लवकर लागवड करण्यासाठी दीर्घकालीन सोयाबीनचा वापर करता येतो. बियाण्यांच्या उपचारासाठी, सोयाबीनच्या बिया काढून घ्या आणि उपचारानंतर बियाणे तयार करा.

बियाण्यांंवरील उपचारांसाठी प्रति किलो बियाणे स्वच्छ आणि व्हिटॅवॅक्स 2.5 ग्रॅम व झालोरा 2.0 मिली प्रति किलो बियाणे, पी राईज 2.0 ग्रॅम सेंद्रीय बियाण्यांवरील उपचारांसह राईझो केअर 5 ग्रॅम प्रति किलो वापरा. प्रति किलो बियाणे 5 ग्रॅम दराने रायझोबियमसह सोयाबीनचा उपचार करणे आवश्यक आहे. जर आपल्या शेतात सोयाबीन वाळवण्याची समस्या उद्भवली असेल तर राईझोकरे प्रति एकर 500 ग्रॅम चांगल्या शेणखतांसह पसरवा. पेरणीपूर्वी सोयाबीन समृद्धी किटचा वापरा करा.

पांढर्‍या माशीपासून कापूस पिकांचे संरक्षण कसे करावे?

05/06/202012/01/2021

त्याचे लहान पाने आणि प्रौढ कीटक पानांवर चिकटवून रस शोषण करतात, ज्यामुळे पानांवर हलका पिवळा रंग पडतो. नंतर पाने पूर्णपणे पिवळी आणि विकृत होतात.
हे कीटक विषाणूजन्य रोगाचा प्रसार करण्यास मदत करतात.
यावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी डायफेनॅथ्यूरॉन 50% डब्ल्यू.पी. 250 ग्रॅम किंवा पायरीप्रोक्सेफेन 10% + बायफेनथ्रीन 10% ई.सी. 250 मिली द्यावे.
फ्लॉनिकॅमिड 50% डब्ल्यू.जी. 60 ग्रॅम किंवा एसीटामिप्रिड 20% एस.पी. 100 ग्रॅम प्रति एकर 200 लिटर पाण्यात फवारणी करावी.

सोयाबीन पिकाच्या पेरणीसाठी शेती कशी तयार करावी?

04/06/202012/01/2021

How to prepare the field for sowing Soybean Crop

शेताची तयारी खोल नांगरणीने सुरू करावी, त्यानंतर 2-3 नांगरणी किंवा माती फिरणार्‍या नांगराच्या सहाय्याने माती तयार करून घ्यावी, म्हणजेच मातीची पाणी साठवण्याची क्षमता वाढेल व बियाणेदेखील चांगले वाढू शकतील.
मे आणि जून महिन्यांत सूर्यप्रकाश थेट जमिनीवर पडतो आणि तापमान जास्त होते. नष्ट झालेले तण, त्यांची बियाणे, हानिकारक कीटक आणि त्यांचे अंडी, प्यूपा तसेच खोलवर असलेल्या बुरशीच्या बीजकोशांमुळे नष्ट हाेतात.
अंतिम नांगरणीच्या वेळी ग्रामोफोनने दिलेले 7 किलो सोया समृध्दी किट 4 टन कुजलेल्या शेणखतामध्ये (एफ.वाय.एम.) मिसळा व पाटा चालवून शेत समतल करा.
हे किट वापरताना जमिनीत ओलावा असणे आवश्यक आहे.

मोठा निर्णयः जीवनावश्यक वस्तूंच्या कायद्यात सुधारणा केल्याने शेतकरी बाजाराबाहेर माल विकू शकतील

04/06/202004/06/2020

बुधवारी पंतप्रधानांच्या निवासस्थानी एका आठवड्यात मंत्रिमंडळाच्या दुसर्‍या बैठकीत शेतकऱ्यांच्या संबंधित अनेक निर्णय घेण्यात आले. या बैठकीत असे म्हटले होते की, भारत वन नेशन, वन मार्केटच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. या कालावधीत, स्वावलंबी भारत पॅकेज अंतर्गत शेतीच्या घोषणेस मंजुरी देण्यात आली आणि अनेक शेतमाल उत्पादनांना आवश्यक वस्तू कायद्यातून काढून टाकण्यात आले.

यांसह, ए.पी.एम.सी. कायद्याच्या बाहेर शेतकऱ्यांना उत्पादने विक्री करण्यास परवानगी देण्यात आली आहे. आता शेतकरी मंडई व्यतिरिक्त आपले उत्पादन थेट निर्यातदारांना विकू शकतील, जेणेकरून त्यांना अधिक नफा मिळेल.

हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की, अत्यावश्यक वस्तूंचा कायदा सहा दशकांहून अधिक जुना आहे, त्यात आता सरकारने सुधारणा केली आहे. या दुरुस्ती अंतर्गत तृणधान्ये, डाळी, बटाटे आणि कांदे इत्यादी आवश्यक वस्तू कायद्यातून काढून टाकल्या आहेत. कृषी क्षेत्र सुधारण्यासाठी आणि शेतकर्‍यांचे उत्पन्न वाढविण्यासाठी सरकारने हा निर्णय घेतला आहे.

स्रोत: अमर उजाला

मिरचीची लागवड करण्याची पद्धत आणि लावणीच्या वेळी खत व्यवस्थापन

04/06/202012/01/2021

Transplanting method and fertilizer management of Chilli

शेतात खोल नांगरणी करुन व हॅरो किंवा नेटिव्ह नांगर घालून 3-4 वेळा नांगरणी करावी. असे केल्याने जमिनीत हानीकारक कीटक, त्यांची अंडी, प्यूपा, बुरशीचे बीजाणू नष्ट होतील. त्यानंतर प्लॉट तयार केले पाहिजेत.
अंतिम नांगरणीनंतर ग्रामोफोनद्वारा प्रकाशित 3 किलो प्रमाणात मिरची समृध्दी किट घालावे व शेवटच्या नांगरणीच्या / पेरणीच्या वेळी एकरी दर 5 टन शेणखत मिसळावे, त्यानंतर हलके सिंचन द्यावे.
मिरचीची रोपे पेरणीनंतर 30 ते 40 दिवसानंतर लावणीसाठी तयार असतात. मिरचीची लागवड जून ते मध्य जुलै दरम्यान करावी.
लावणी करण्यापूर्वी रोपवाटिकेत व शेतात हलके सिंचन करावे, असे केल्याने झाडाची मुळे फुटत नाहीत, वाढ चांगली होते व वनस्पतींची सहजपणे लागवड होते.
रोपवाटिकेपासून वनस्पती काढून टाकल्यानंतर ते थेट उन्हात ठेवू नये.
मुळांच्या चांगल्या वाढीसाठी, प्रति लिटर 5 ग्रॅम मायकोरिझाच्या दराने एक लिटर पाण्यात द्रावण तयार करा. यानंतर, मिरची वनस्पतींची मुळे 10 मिनिटांसाठी द्रावणात बुडविली पाहिजेत. ही प्रक्रिया अवलंबल्यानंतरच शेतात रोपे लावा, म्हणजेच मिरचीची रोपे शेतात निरोगी राहतील.
मिरचीच्या रोपांची लागवड करण्यापासून ते रेषांपर्यंतचे अंतर 60 सेमी आणि वनस्पती ते रोपाचे अंतर 45 सेमी असणे आवश्यक आहे. लावणी झाल्यावर लगेच शेतात हलके पाणी द्यावे.
मिरचीची लागवड करताना 45 किलो युरिया, 200 किलो एस.एस.पी. आणि 50 किलो एम.ओ.पी. मूलभूत डोस म्हणून प्रत्येक एकरी दराने खत शेतात पसरवावे.

रोपवाटिका क्षेत्र निवड व भात पिकांंसाठी रोपवाटिका तयार करणे?

03/06/202012/01/2021

Selection of nursery area and preparation of nursery for paddy crop

निरोगी आणि रोगमुक्त झाडे तयार करण्यासाठी, योग्य मातीचा निचरा (ड्रेनेज) करा आणि उच्च पोषक चिकणमाती योग्य असेल, तर सिंचन स्रोताजवळ नर्सरी निवडा.
उन्हाळ्यात नर्सरीचे क्षेत्र 3-4 वेळा नांगरणे आणि शेत रिकामे ठेवणे, त्यामुळे मातीशी संबंधित आजार मोठ्या प्रमाणात कमी होतात.
पेरणीच्या एक महिन्यापूर्वी नर्सरीची तयारी केली जाते. पंधरा दिवसांच्या अंतराने पाणी देऊन आणि नांगरणी करून घ्यावी व रोपवाटिका क्षेत्रात तण वाढू द्यावेत.
पेराक्वाट डायक्लोराईड 2% एस.एल. किंवा ग्लायफोसेट 24% एस.एल. 41%, 1000 मिली प्रति एकर फवारणी करून तण नष्ट करा, असे केल्याने धान्याच्या मुख्य पिकांमध्ये तण कमी होतील.
50 किलो कुजलेल्या शेणखतात 1 किलो कंपोस्टिंग बॅक्टेरिया घाला नंतर शेतात पाणी द्या आणि दोन दिवस शेतात पाणी तसेच ठेवा.
नर्सरी बेड्सची योग्य काळजी घेण्यासाठी 1.5-2.0 मीटर रुंदी आणि 8-10 मीटर लांबी ठेवली पाहिजे. नर्सरीसाठी 1 एकरसाठी 400 चौरस मीटर क्षेत्र आवश्यक आहे.
रोपवाटिकेतील पिकांसाठी योग्य वनस्पतिवत होणारी वाढ तसेच मुळांचा विकास आवश्यक असतो. प्रति एकर रोपवाटिकेत यूरिया 20 किलोग्राम + ह्युमिक ॲसिड 3 किलो पसरुन फवारणी करा.
पाऊस सुरू होताच भात पेरणी सुरू करावी. जूनच्या मध्यापासून जुलैच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत पेरणीचा काळ चांगला असतो.

बदलत्या वातावरणामध्ये शेती करणार्‍या बांधवांना शेतीसंबंधित वेळोवेळी सल्ला

03/06/202012/01/2021

Timely advice related to agriculture for farmers in the changing environment

मूग पिकासाठी सल्ला:

सध्या चांगला पाऊस पडण्याची शक्यता पाहून मुगाचे पीक लवकरात लवकर घ्या. ज्यांची मूग पिकाची लागवड थोडी हिरवी असते, परंतु शेंगा पूर्णपणे परिपक्व झाल्या आहेत, तर एकरी 100 मिली प्रति पेराक्वाट डायक्लोराईड 24% एस.एल. (ओझोन किंवा ग्रामोक्सोन) वापरुन अनावश्यक पिकांची कापणी करा.

कंपोस्टिंग बॅक्टेरियाचा वापरः

आपल्याला माहिती आहेच की, पाऊस वेळेपूर्वीच झाला आहे. त्यामुळे साचा वाढण्याची शक्यता आहे आणि हे टाळण्यासाठी शेतात उरलेल्या पिकांचे अवशेष सडण्याची गरज आहे. यासाठी स्पीड कंपोस्ट शेतात 4 किलो आणि 500 ग्रॅम ट्रायकोडर्मा विरिडी (राईझोकरे) एकरी 50 कुजलेल्या गाईच्या शेतात मिसळा. गव्हाचा कचरा असल्यास, तुम्ही 45 किलो युरिया आणि हिरव्या भाज्या वाया घालवत असाल, तर 10 किलो युरिया वापरा. जेव्हा पुरेसा ओलावा असेल, तेव्हाच त्यांचा वापर करा.

जर उपरोक्त जैविक उपचारांनी शेतकरी हलकी नांगरणी करत असतील, तर चांगले परिणाम होण्याची शक्यता वाढते.

मिरची पिकासाठी टीपा:

यावेळी मिरची नर्सरीची सुरक्षा अत्यंत महत्वाची आहे. म्हणून झाडास बुरशी व कीटकांपासून बचाव करण्यासाठी 10 ग्रॅम थायोमेथॉक्झोम 25 डब्ल्यू.जी. (एव्हिडंट किंवा अरेवा) कासुगामायसीन 5% + कॉपर ऑक्सीक्लोराईड 45% डब्ल्यू.पी. (कोनिका) 30 ग्रॅम प्रति पंपाची फवारणी करावी.

पीक विमा योजनेच्या नोंदणीची अंतिम तारीख आली, लवकरच नोंदणी करा आणि लाभ मिळवा

03/06/202003/06/2020

अनियमित पाऊस, गारपीट, दुष्काळ यासारख्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे अनेकदा शेतकऱ्यांच्या पिकांवर विपरीत परिणाम होतो. पंतप्रधान पीक विमा योजना या नुकसानीपासून शेतकऱ्यांचे रक्षण करते. यावर्षी पीक विमा योजनेची अंतिम तारीख आली आहे. खरीप पिकांसाठी ज्या शेतकऱ्यांना हा लाभ घ्यायचा आहे त्यांनी 31 जुलै 2020 पर्यंत आपल्या पिकांचा विमा उतरवावा.

पीक विमा सुविधेचा लाभ घेऊ इच्छित नसलेले ऋणी शेतकरी आपल्या बँकेच्या शाखेत 7 दिवस अगोदर याची लेखी नोटीस देऊ शकतात. याशिवाय कर्जदार नसलेले शेतकरी आपल्या पिकाचा विमा काढू शकतात. यासाठी या शेतकर्‍यांना सीएससी, बँक, एजंट किंवा विमा पोर्टल वापरावे लागतील.

अर्ज कसा करावा?

आपण यासाठी बँकेमार्फत आणि ऑनलाईन देखील अर्ज करू शकता. ऑनलाईन अर्ज करण्यासाठी https://pmfby.gov.in/ या लिंक वरजा आणि फॉर्म भरा. या अर्जासाठी पॅनकार्ड, ड्रायव्हिंग लायसन्स, मतदार ओळखपत्र किंवा आधार कार्ड अशी छायाचित्र व ओळखपत्र आवश्यक आहे. याशिवाय पत्त्याच्या पुराव्यासाठीही कागदपत्रांची आवश्यकता असते, त्यासाठी शेतकर्‍यास शेती व खसरा क्रमांकाशी संबंधित कागदपत्रे दाखवावी लागतात. पेरलेल्या पिकाच्या सत्यतेसाठी प्रधान, पटवारी किंवा सरपंच यांचे पत्र द्यावे लागेल. विम्याची रक्कम थेट खात्यात येईल म्हणून रद्दबातल धनादेश द्यावा लागतो.

स्रोत: कृषि जागरण

उन्हाळी भुईमूग कसे काढायचे आणि कसे साठवायचे

03/06/202025/09/2023

जेव्हा झाडाची पाने पिवळ्या रंगाची होऊ लागतात आणि शिरा शेंगेच्या वरच्या भागावर चढतात आणि अंतर्गत भाग तपकिरी होतो, तेव्हा उन्हाळी भुईमूग खोदून घेतला पाहिजे.
हलके सिंचन करून शेतात खोदा आणि जमिनीतून झाडे उपटून काढा, लहान बंडल तयार करा आणि त्यांना सौम्य सूर्यप्रकाशाच्या किंवा सावलीत चांगले वाळवा.
वनस्पतींपासून शेंगदाणे वेगळे करा. शेंगदाणा उत्खननात कामगारांचे प्रमाण कमी करण्यासाठी यांत्रिक ग्राउंड नट खोदण्यासाठी उपयुक्त आहे.
भुईमूगात योग्य साठवण आणि उगवणक्षमता राखण्यासाठी ते खोदल्यानंतर काळजीपूर्वक वाळवावे, कारण जोरदार सूर्यप्रकाशाने ते कोरडे ठेवल्यास उगवणक्षमता कमी होते.
साठवणीपूर्वी योग्य धान्यांमधील आर्द्रता 8 ते 10% पेक्षा जास्त नसावी. अन्यथा, शेंगदाणामधील एस्परगिलस बुरशीमुळे अति विषारीपणा होतो, जे मानवी आणि प्राणी आरोग्यास हानिकारक आहे.
पूर्णपणे वाळलेले सोयाबीन हवेशीर ठिकाणी ठेवावे. जिथे आर्द्रता शोषली जाऊ शकत नाही किंवा प्रत्येक पोत्यात कॅल्शियम क्लोराईड 300 ग्रॅम प्रति 40 किलो आहे. बियाणे दराने साठवण केले जाते.
साठवणुकी दरम्यान हानिकारक कीटक-कीटकांपासून संरक्षण करा, जेणेकरून सोयाबीन खराब होणार नाही.

टोळकिड्यांच्या हल्ल्यापासून पिकांचे संरक्षण कसे करावे?

02/06/202012/01/2021

टोळकिडे काही तासांत पिके नष्ट करतात तसेच ज्या झाडावर बसलेले असतात तेथील सर्व हिरव्यागार गोष्टी खाऊन टाकतात. म्हणून, उशीर न करता टोळकिड्यांना पाहताच तातडीने प्रशासनाला कळवा.
टोळकिड्यांनी व्यापलेल्या शेतातील टोळकिडे काढण्यासाठी किंवा रिकामे करण्यासाठी ध्वनी प्रवर्धक किंवा लाऊड स्पीकरचा वापर केला जाऊ शकतो आणि यामुळे टोळाकिड्यांचा नाश होईल.
याशिवाय, आपल्या शेतात कुठेतरी आग पेटवून, फटाके फोडणे, थाळी वाजवणे, ढोल वाजवणे, ट्रॅक्टर सायलेन्सरसह वाजवून आणि मोठा आवाज करूनदेखील टोळकिड्यांना दूर ठेवू शकता.
संध्याकाळी आपल्या शेतात टोळकिड्यांचा समूह दिसला तर, रात्रीच्या वेळी मशागत करा. त्याशिवाय लोखंडी पाईप किंवा तत्सम इतर कोणत्याही वस्तूमागील नांगर चालवा. असे केल्याने, पाठीमागे असलेली जमीन पुन्हा सपाट होईल आणि टोळकिड्यांचा नाश होईल.
टोलकिड्यांची अंडी देण्याची ठिकाणे खोदून किंवा त्यात पाणी टाकून नष्ट करावीत. किंवा मॅलॅथिऑन ५ % पावडर किलो प्रति एकर प्रमाणे त्या ठिकाणी जाळावी.
अंड्यातून बाहेर पडणाऱ्या पिलास पहिल्या आणि दुसर्‍या टप्प्यात पुढे जाऊ शकत नाहीत, म्हणून त्यांना या अवस्थेत नष्ट केले पाहिजे. तिसऱ्या टप्प्यात, ते कळपात फिरण्यास सुरवात करतात, म्हणून चालण्याच्या दिशेने अडीच फूट खोल आणि एक फूट रुंद एक खंदक खोदून घ्या, जेणेकरुन त्यातील चिखल त्यात पडेल यानंतर, हे खड्डे मातीने भरा म्हणजे कोसळलेले फॅड त्यांना दडपतात.
टोळकिड्यांना कीटकनाशकांनी फवारणी करून मारले जाऊ शकते.
टोळकिड्यांच्या नियंत्रणासाठी, क्लोरपायरीफॉस 20% ई.सी. 480 मिली किंवा क्लोरपायरीफॉस 50% ई.सी. 200 मिली किंवा डेल्टामेथ्रिन 2.8% ई.सी. 200 मिली किंवा लॅम्बडा-सायलोथ्रिन 5% ई.सी.160 मिली किंवा लॅम्बडा-सायलोथ्रिन 10% डब्ल्यू.पी. 80 ग्रॅम किंवा मालॅथियन या टोळकिड्यांवर प्रति एकर 200 लिटर पाण्यात 740 मिली कीटकनाशके वापरली जाऊ शकतात.