rust – Gramophone

पानावरील तांबेरा बुरशीमुळे होतो.
रोगाचे पहिले लक्षण (बीजाणूकजनन) लागण झाल्यानंतर 10-14 दिवसांनी आढळून येते.
पानाच्या तांबेरा रोगात लालसर-केशरी रंगाचे, 1.5 मिमी आकाराचे, गोल ते अंडाकार बीजाणू तयार करते .
ते पानाच्या वरील बाजूला आढळतात. हे पानावरील तांबेरा आणि पानाच्या दोन्ही बाजूंच्या पृष्ठभागावर आढळणाऱ्या खोडावरील तांबेऱ्यातील फरक ओळखण्याचे लक्षण आहे.
बीजाणूना गव्हावर यशस्वी हल्ला करण्यासाठी 15 ते 20º सेल्सियस तापमान आणि दव/ पाऊस/ सिंचनाने पानांवर निर्माण झालेली आद्रता आवश्यक असते.